ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ

ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ!

ކުރީގެ ބައެއް ލިޔުން ތަކުގައި އަޅުގަނޑު ކޮލެޖްގައި ނެރެމުންދާ ނޫސްތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ލިޔައި އެކަމުގައި އަޅުގަނޑުގެ ޝުޢޫރު ފާޅު ކުރަމުން ދިޔައީމެވެ. އަޅުގަނޑު ހަނދާން ވާގޮތުން 3 ލިޔުމެއް އެފަދަ ކަންކަމުގެ މައްޗައް ބިނާކޮށް ލިޔުނީމެވެ. ފުރަތަމަ ލިޔުމަކަށް "އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު" މިނަމުގައި ލިޔެ އަދި އޭގެ ފަހުން "ނޫސްވެރިކަމުގައި ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން" އަދި ތިން ވަނަ ލިޔުމަކަށް "ވާހިޔާތުތަކުން ފުރިފައިވާ ނޫސްތަކެއް" މިނަން ތަކުގައެވެ.

ކުރީގެ ލިޔުމެއްގައި އަޅުގަނޑު ލިޔުނީމެވެ. "މިހެން ފިލާތިބެ ނީހައިން ފުރިފައިވާ ލިޔުންތަކެއް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން ވިއަސް ނެރޭނަމަ އިސާހިތަކު ފެކަލްޓީ މުޅިން އިންދިރާސްވެގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ." އަޅުގަނޑުމެން ނުލާހިކު އިޚްތިރާމް ކުރަމުން އައި ފެކަލްޓީގެ ނަން މިއަދު މަދު ދަރިވަރުންތަކެއްގެ ނުކެރޭ ފިޑި އަދި އަދަބާ ޚިލާފު އަމަލުތަކެއްގެ ސަބަބުން މުޅިން ކިލަނބު ވެއްޖެ އެވެ.

އަޅުގަނޑު ކުރިން ލިޔުނު ލިޔުންތަކުގެ މަގްސަދު ވަރަށް ސާފުކޮށް އެލިޔުން ތަކުގައި އަޅުގަނޑު ހިތުން ލިޔުނީމެވެ. "ނޫސްވެރިކަމުގެ ނަމުގައި ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން" އެ ލިޔުމުގެ ފަހުބައި ބައްލަވާށެވެ.

"މި ލިޔުން އަޅުގަނޑު ލިޔުމުގެ މަޤްސަދަކީ އަޅުގަނޑު މިހާރު ކިޔަވަމުން މިގެންދާ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯވ ގައި ދެނަމެއްގައި ދެ ނޫހެއް ނެރެވި އަދި މިދެ ނޫހަކީވެސް އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަރަށް ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ސުލޫކާއި މިންގަޑަށް ވެސް ނުފެތޭ ދެނޫސް ކަމަށް ގަބޫލް ކުރެވި، ދަރިވަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އެދެނޫސް ހިންގަވާ ބޭފުޅުންނަށް ޚިޔާލެއް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އުންމީދުގައެވެ. އަދި ނޫސްވެރިކަމަކީ ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން ނޫންކަން ހަނދާން ކޮށްދިނުމަށެވެ." މިފަދައިންނެވެ.

އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަކިބަޔަކުކަން ނޭގޭ ގޮތަށް ނޫސްނެރުން އެއީ މައްސަލަ އެއް ނޫންކަމަށް ދެކި، އެކަން މައްސަލަ އަކަށް ވާ ހިސާބުވެސް އަޅުގަނޑުގެ ކުރީގެ ލިޔުމެއްގައި ބުނީމެވެ. "އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު" އެ ލިޔުން ބައްލަވާށެވެ. "ބުނަން މިއުޅެނީ ވަކިބަޔަކު ކަންނޭގޭ ގޮތަށް ނޫސް ނެރުނަސް ލިޔުންތެރިކަމުގެ ނުވަތަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ޚިލާފުވެ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާ ތައާރުޒު ވާނަމަ އެހިސާބުން ވަކިބަޔަކުކަން ނޭގި ލިޔުން މައްސަލައަކަށްވާ ހިސާބަށް ދަނީއެވެ."

ނެރެނުނު ދެނޫސް ކަމުގައިވާ "ހޮޅުއަށި" އަދި "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" މިސްރާބު ހުރި ގޮތާމެދު އަޅުގަނޑުގެ ޒަމީރު ގަބޫލް ކުރި ގޮތް ހިއްސާ ކުރީމެވެ. "އެހެން ނަމަވެސް އެ ލިޔުންތެރިން އެކަން ގެނެސްފައި ވަނީ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ސުލްހަވެރިކަމާއެކު ވާހަކަދެއްކުން މި ޙިޔާލު ދޫކޮށް ފާޑު ކިޔުމާއި ހަޖޫ ޖެހުމުގެ ގޮތަކަށެވެ. އަދި ޒާތީ ވާހަކަތައް ގެނެސްފައި ވާގޮތުން އިސާހިތަކު ފިތުނަވެރިކަމެއް އަތުވެދާނެކަމުގެ ބިރުހީވެދާ ގޮތަކަށެވެ."

ފެކަލްޓީގައި ނޫހެއް ނެރޭނަމަ އެނޫހުގެ މިސްރާބު ބައްޓަން ކުރަންވީ ކޮންގޮތަކަށްކަން އަޅުގަނޑަށް ފެނުނު ، އަޅުގަނޑަށް ވިސްނުނު އެންމެ ފުރިހަމަ އަކަށް ބުނެދިނީމެވެ." އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ގޮތުގައި އެންމެ ރަންގަޅު ގޮތުގައި ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި ނޫހެއް ނެރޭނަމަ، އެނޫހުގެ މިސްރާބު ބައްޓަން ކުރަންވީ އެކުލުންތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ގެނުވައިދޭ ނޫހަކަށެވެ. ލިޔުންތެރީންނަކީ ކޮންބަޔެއްކަން އެނގޭ ހަރުދަނާ ޒިންމާދާރު ނޫހަކަށެވެ. ކިޔަވައި ދިނުމާއި އިދާރީ ގޮތުން ޖެހޭ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ދަރިވަރުންގެ ފަރާތުން އެއްބާރުލުން ލިއްބައިދޭ އިތުރު ޚިޔާލް ފޯރުކޮށްދޭ ނޫހަކަށެވެ."

އަޅުގަނޑު ހިތުން ނަސޭހަތެއްގެ ގޮތުގައި ފުދޭނެ މިންވަރަށް އަޅުގަނޑުގެ ލަޔާގަތާއި ގާބިލިއްޔަތު ތަންދިން އެންމެ މަތީ މިންވަރަކުން އަޅުގަނޑު އެލިޔުން ތަކުގައި ފެކަލްޓީގައި ތަޢުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންދާ އެންމެހާ ދަރިވަރުންނަށް ނަސޭހަތް ދިނީމެވެ. މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ދެކެމުންމިދާ ދުވަސް ނުގެނައުމަށެވެ. ދަރިވަރުންގެ އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަކަން ބަދަހި ކަމުގައި ބެހެއްޓުމަށެވެ. ނަމަވެސް....

އާޙް..! ނުވިސްނޭ ދަރިވަރުންތަކެއްގެ ކަޗަޑާކަން އެބައި މީހުން ދައްކުވައިދީފިއެވެ. ވަރަދާނަ އެއްގެ ކޮޅުމަތި ދައްކުވައި ލައިފިއެވެ. "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" ގެ ނަމުގައި ތިންވަނަ އަދަދެއް ނެރެ، ފެކަލްޓީގެ އެތައް ދަރިވަރުންނެއްގެ އަބުރު ވެއްޔާ މޮޑެލައިފިއެވެ.

ލޮބުވެތި އެކުވެރީންނޭވެ! އެއްވެސް ލާބައެއްނެތް ކަމެއް ކުރުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ލާޗާރުބިޗާރަށް ތެޅިފޮޅި އުޅުމަށްވުރެ ތަންކޮޅެއް ބަނިޔާދަންކޮށް އުޅުން އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް މާއައުލާކަން ބޮޑެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނީ މުސްތަގުބަލުގައި މިގައުމުގައި ވަކީލުންނަށްވުމުގެ މާތް ރަނގަޅު މަގްސަދުގައި ކިޔަވަމުންދާ ދަރިވަރުން ތަކަކީމެވެ. އެހެންނޫންތޯއެވެ!

ތަފާތު ނަންނަމުގައި ނޫސްނެރެ ގުޖަޑު އުފެއްދުމުގެ ބޭނުމަކީ ފަހެ ކޮބައި ހެއްޔެވެ! ބުންޏޭ ބުންޏޭ ކިޔައިގެން މިފަހަރު މިނޫސް ނެރުމުގައި ބައިވެރިވި ކޮންމެ ދަރިވަރަކު އަޅުގަނޑު ކުއްވެރި ކުރަމެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި އެއީ އެކަމުގައި ބައިވެރިވި ދަރިވަރުން ހިންގި ބޮޑު ޖަރީމާއެކެވެ. އެބައިމީހުންނަށް ހައްޤު އަދަބު ލިބެންވާނެއެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް އަރައެވެ! ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ؟

އެޓެންޑެންސްގެ ކަންތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށިވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ.

އެޓެންޑެންސްގެ ކަންތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށިވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ

ހާޒިރީ ބެލުމަށް ދީފައިވާ އަހަންމިއްޔަތު

ކޮލެޖަށް އަދި ވަކިން ހާއްސަކޮށް ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯއަށް އަލަށް ވަންނަ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް އެކުއްޖެއްގެ ތަޢާރަފުގެ ބައްދަލުވުމުގައި ފުރަތަމަވެސް އިންޒާރު ދެވޭނީ ހާޒިރީގެ ކަންތަކާ ގުޅޭގޮތުންނެވެ. އެއީ ކުލާހަށް ބަރާބަރަށް ހާޒިރުވާން ޖެހޭނެ ކަމަށާއި، 80 ޕަސެންޓް ހާޒިރީ އެކުއްޖަކަށް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ އިމްތިހާން ހޯލަށް ނުވަދެވޭނެ ކަމަށެވެ. ހަމައެހެންމެ ހާޒިރީގެ ތަފާސްހިސާބު ދައްކުވައިދޭ ތާވަލު ތަކަކީ މަހުންމަހަށް އިއުލާންބޯޑުގައި ނެރެވޭ އެއްޗެކެވެ. މިހިރަމިހިރަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ކަންތަކަކީ ފެކަލްޓީއިން ވަކިހާއްސަ ސަމާލު ކަމެއްދެވޭ ކަމެކޭ ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ހާލަތު

ފެކަލްޓީގައި ހާޒިރީ ބެލުން ނުވަތަ ހާޒިރީ މާކް ކުރުމުގެ ހާލަތު އޮތީ އޭގެ އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ނޫނެވެ. ހާޒިރީ ބެލުމުގައި އެކި ލެކްޗަރަރ އިން ކަންތައް ކުރަނީ އެކި ގޮތްގޮތަށެވެ. ފަހަރެއްގައި ވަކި އުސޫލްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައި ނުވާތީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ކަންމިހެން އޮތަކަސް އެންމެންގެ މައްޗަށް އެއްއުސޫލެއް ވާކަމެއްގައި އެކަމެއް ތަންފީޒުކުރުމުގައި ވެސް ތަފާތުކުރުންތަކެއް ހުރުމަކީ ގަބޫލްކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ބައެއް ލެކްޗަރަރ އިން ހާޒިރީ މާކުކުރައްވަން ދެއްވަނީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށެވެ. އަނެއްބައި ލެކްޗަރާރ އިން އެމީހުން އަމިއްލަޔަށް މާކުކުރައްވަނީއެވެ. މިފަދައިން އަމަލު ކުރެވޭއިރު ދަރިވަރުންގެ އަތަށް މާކު ކުރައްވަން ދެއްވުމުން ބައެއްފަހަރު ގޯސް ހިނގާތަން ވެސް އާދެއެވެ.

ކަރަޕްޝަން ބޭނުންކޮށްގެން ހާޒިރީ ހޯދުން

މިއީ އަޅުގަނޑުމެން އާންމު ކޮށް ކިޔާގޮތެވެ. ފަހަރެއްގައި އެހާ ގާތް ބަހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މިބަހަކީ ފެކަލްޓީގައި ތައުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންދާ ގިނަ ދަރިވަރުންނާ ރައްޓެހި ދަރިވަރުން ދަންނަ ބަހެކެވެ. މިގޮތަށް ހާޒިރީ ހޯދޭ ގޮތަކީ ކުލާހަށް ނުދާ ކުއްޖަކު ކުލާހަށް ދިޔަ ކުއްޖަކަށް ގުޅާފައި އޭނާ ކުލާހަށް ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖެހުމަށް ބުނަނީއެވެ. ދެން އެކަން ހަވާލު ކުރެވުނު ކުއްޖާ އޭނާ އަތަށް ހާޒިރީ ފައިލް އައުމުން ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުއްޖާ ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހަނީއެވެ. ހަމައެހެންމެ ބައެއްފަހަރު ހާޒިރީ މާކް ކުރަން ފުރަތަމަ ލިބޭ ކުއްޖާ ކުލާހުގެ ހުރިހާ ކުދިން ހާޒިރުވި ކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހާތަން ވެސް އާދެއެވެ.
އަޅުގަނޑު މިވާހަކަތައް ދައްކާއިރު މިވާހަކަތަކަކީ އެއަޑުއިވުމުން އާގަމަވެ ބޭހޯސްވާންވީ ވަރުގެ ވާހަކަ ތަކެއް ނޫނެވެ. މިއީ ހަމަ އެންމެން ވެސް ދަންނަ ބޮޑުސިއްރެކެވެ. ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ގަޑިތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންޓްރެކްޓް ލޯ 2، އެޑްމިންލޯ، ޕީއައިޖޭ މިމާއްދާތަކުގައި ރެޖިސްޓްރީ މާކްކުރައްވަން ދެއްވާނީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށްކަން އެންމެންވެސް ދަނެވެ. އަދި އެކަމުގެ ފައިދާ ނުރަނގަޅުގޮތުގައި ވަރަށް ގިނަކުދިން ނަގައެވެ. ފަހަރެއްގައި މިކަން ނޭގޭނީ އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން ފެކަލްޓީގައި ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޮޑުންނަށް ވެދާނެއެވެ.

އިހުމާލެއް....!

ވަރަށްފަހުން ހިނގައި ދިޔަ ކަމެކެވެ. ފައްޔާޒް އުސްތާޒްގެ ގަޑިއެއްގައި އުސްތާޒް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ދެއްވީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށެވެ. އާދައިގެ މަތިންނެވެ. މާކް ކުރައްވައި ނިމުމުން އުސްތާޒް ހާޒިރީ ބެއްލެވިއިރު ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ދަރިވަރަކު ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހައިފައި އޮތެވެ. އެހެންވެ އުސްތާޒް ހުރިހާކުދިންގެ ނަންގޮވައި އަލުން ހާޒިރީ ބެއްލެވީއެވެ. އެދުވަހު ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ދަރިވަރުން ކުލާހަށް ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހައިފައި އޮތެވެ. އެދުވަހުގެ ފަހުން އުސްތާޒް ދަރިވަރުންގެ އަތަށް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ނުދެއްވައެވެ. ނަމަވެސް މިއާ އިދިކޮޅަށް އެދުވަހުގެ ފަހުންވެސް އުސްތާޒް ދަރިވަރުންގެ އަތަށް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ދެއްވާނަމަ އެގަޑީގެ ހާޒިރީ މައްސަލަ ތަކުގައި އުސްތާޒްގެ އިހުމާލެއް އޮތީހެވެ. އަދި ކުރިން މިބުނެވިދިޔަ ވާހަތަކަށް ވިސްނާލުމުން ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ކަންތަކުގައި މައްސަލަތަކެއް އުޅޭކަން ސާފުވެއެވެ. އަދި އެމައްސަލަތަކަކީ ހައްލު ކުރެވޭނެ މައްސަލަ އެއްކަން ފެކަލްޓީގެ ކުރީގެ ޑީން އަމަލީގޮތުން މިވަނީ ދައްކަވާފައެވެ. މައްސަލައެއް އެބައުޅޭކަން އެނގިހުރެ އެއަށް ހައްލު ހޯދަންވާނެއެވެ. ނުހޯދައި ދޭނަމަ ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޭފުޅުންގެ އެވަނީ އިހުމާލެކެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑަށް ވިސްނޭގޮތެވެ.

ވަރަށް ދެރަ ގޮތެއް...!

ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުގެ ދަށުން 10 ގަޑީގެ ހާޒިރީ ނުލިބިއްޖެ ނަމަ އެކުއްޖަކަށް އިމްތިހާންހޯލަކަށް ނުވަދެވެއެވެ. މިއީ މިކަން ހިންގަމުންދާ ގޮތެވެ. ވަރަށް ހަރުކަށިކޮށް ވާކަމެކެވެ. 2009 ވަނަ އަހަރު، މިއަހަރުގެ ދެވަނަ އަހަރުގެ ފިރިހެން ކުއްޖަކަށް އަޅުގަނޑު ހަނދާންވާގޮތުން ޓޯޓް އިމްތިހާން ބަރާބަރު 10 ގަޑި ހަމަ ވުމުގެ ސަބަބުން ނުލިބެއެވެ. އެދަރިވަރު އޭނާ 10 ގަޑިހަމަ ނުވާނެކަމަށް އެޕީލް ވެސް ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް އޭނާއަށް ޓޯޓް އިމްތިހާން ނުލިބެއެވެ. އެހެން ވުމުގެ ސަބަބުން އޭނާއަށް ޖެހޭނީ ދެން އަންނަ އަހަރެއްގައި އަލުން އެމާއްދާ ހަދާށެވެ. މިއަހަރުވެސް ގަޑިތައް ފުށުއެރުމުގެ ސަބަބުން އެދަރިވަރަށް ޓޯޓް މާއްދާ ނުހެދެއެވެ. އަންނަ އަހަރުވެސް އެގޮތަށް ވުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. ވަރަށް ދެރަ ގޮތެކެވެ. ފެކަލްޓީގައި ހަނދާންވާގޮތުން 2005 ވަނަ އަހަރު ކިޔަވަން ފެއްޓި އަންހެން ދަރިވަރަކު ހާޒިރީގެ މައްސަލަ ތަކުގައި އަދިވެސް ކިޔެވުން ނުނިމި އެބައުޅެއެވެ. ހަމައެހެންމެ މިއަހަރުވެސް ހާޒިރީ ނުލިބިގެން ދަރިވަރަކު ރޯންވެސް ރުޔެވެ.

އިލްތިމާސް....!

ފެކަލްޓީގެ އެޓެންޑެންސް ބެލުން އޮތީ އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ނޫނެވެ. ގަބޫލް ކުރަމެވެ. 10 ގަޑި އަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުއްޖަކަށް އިމްތިހާން ހަމަ ނުދޭންވީއެވެ. އެއީ އެންމެ އިންސާފުވެރި ގޮތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކަންތައްތައް ވާގޮތުން ލެކްޗަރަރ އިންގެ އިހުމާލުގެ ސަބަބުން 20 ގަޑި އަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުދިންނަށް ވެސް އިމްތިހާން އެބަ ލިބިދެވެއެވެ. 11 ގަޑިއަށްވެސް އެބަ ލިބިދެވެއެވެ. މިދިޔަ ސެމިސްޓަރ ގައި އެންމެ ގަޑިއަކަށް ހާޒިރު ވިދަރިވަރަކަށް ވެސް އިމްތިހާން ލިބުނެވެ. އިންސާފު ކޮބައި ތޯއެވެ؟ ފަރުވާ ބަހައްޓައިގެން ނަމަވެސް 10 ގަޑިއަށް ހާޒިރު ނުވެވުނު ކުއްޖާއަށް އިމްތިހާނު ނުލިބެއެވެ. އެފަދަ ދަރިވަރުން މާޔޫސްވެފައިވާ ހާލު ކަރުނައަޅަމުންދާއިރު އެއްކަލަ ބޭއިންސާފުން ހާޒިރީ ލިބި ހަގީގަތުގައި މިނަށްވުރެ ގިނައިން ހާޒިރު ނުވާ ކުދިންނަށް އިމްތިހާނު ލިބި މަޖާކުރަމުން ހަށިފުރާނޭވާލަމުން ދަނީއެވެ.
މިއީކީ އިންސާފެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މިއީ މިސެމިސްޓަރގައި ވެސް ފެކަލްޓީގައި ކަން ހިނގައިފައި ވާގޮތެވެ. އެހެންކަމުން ތަފާތު އުޒުރު ތަކާއި ހެދި 10 ގަޑި ހަމަ ވެގެން އިމްތިހާނު ނުލިބޭ ދަރިވަރުންނަށް ހަރުކަށިނުވެ، އެކުދިންގެ އުޒުރު ތަކަކީ ގަބޫލް ކުރެވޭ އުޒުރުތަކެއް ނަމަ އިމްތިހާން ލިބޭގޮތް ހެދުމަކީ އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ އެންމެ އިންސާފުވެރި ގޮތެވެ. އަޅުގަނޑު ހިތުން އެއީ އިންސާފު ޤަބޫލް ކުރައްވާ އިންސާފަށް ލޯބި ކުރައްވާނަމަ ފެކަލްޓީގެ ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޭފުޅުން އަމަލުކުރެއްވުން އެންމެ ރަނގަޅުގޮތެވެ. އެޓެންޑެންސްގެ މައްސަލަތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށި ވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެކަމުގައި ހަރުކަށި ނުވުމަށް ދަރިވަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަނޑު އެދެމެވެ.

ތިބޭފުޅުން ދެކިލައްވަނީ ކޮންގޮތަކަށްތޯއެވެ؟

Introducing a bulk SMS system in FSL

ފެކަލްޓީގައި ބަލްކް އެސްއެމްއެސް ކުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރުން
ސްކޫލް ދުވަސްވަރު ކިޔެވި ދިވެހި ފޮތެއްގައި ދުނިޔެ ކުޑަ ތަނަކަށް ވެއްޖެ ކަމަށް ބުނެފައި ވުމުން ހަގީގަތުގައި އެބުނަނީ ކީކޭކަން ނޭގި އެބުނުމަށް ރައްޓެހި ވަރަށްގިނަ ކުދިން ހީ މަލާމާތްކޮށް އުޅުނެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް ދުނިޔެ ވަރަށް ކުޑަ ތަނަކަށް ވެއްޖެ އެވެ. އެއްފަރާތުގައި ހުރެ ބަލާލީމާ އަނެއްފަރާތް ސާފުކޮށް ފެންނަހާ ކުޑަތަނަކަށެވެ. ޙަބަރާއި މުއާސަލާތީގުޅުމުން ތަފާތު ދުރު ދެ ގައުމުގައި ތިބި ބަޔަކު އެއްކޮޓަރިއެއްގައި އެއްމޭޒެއްގެ ދޮށުގައި ތިބެގެން ވާހަކަ ދައްކާ ޚިޔާލު
ބަދަލުކޮށް ހެދޭހާ ކައިރި ތަނަކަށެވެ.

މިހާލަތަށް އިންސާނީ ދިރިއުޅުން ތަހްޒީބުވެފައި ވާއިރު، ދިރިއުޅުމުގެ ފަސޭހަތައް އަތްފޯރާފަށުގައިވާއިރު އެ ފަސޭހަ ތަކުގެ ބޭނުން ފުރިހަމަ ރަނގަޅުގޮތުގައި ހިފަންވާނެއެވެ. ކޮންމެ ދާއިރާއެއްކަމުގައިވި ނަމަވެސް ޒަމާނީ އާއީޖާދުތަކާއި އާވަސީލަތްތަކުގެ ބޭނުން ހިފާނަމަ އެބަޔަކަށް ދިރިއުޅުމުގައި ފަސޭހަތަކެއް ލިބި ކުރިއަރައިގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއްނޫނެވެ.

އަޅުގަނޑު މިހާރު ތަޢުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންމިދާ ޝަރީއަތާއި ޤާނޫނުގެ ފެކަލްޓީގައި ވެސް މިދެންނެވި ގޮތަށް ކިޔެވުމާއި ރޭވުމާއި އިންތިޒާމްކުރުމުގައި ބޭނުން ހިފިދާނެ "ޒަމާނީ ފަސޭހަތަކެއް" ވެއެވެ. އެފަސޭހަތަކުގެ ތެރެއިން ފެކަލްޓީގެ މާހައުލަށް މިވަގުތައް އެންމެ ބޭނުން ހިފޭނެ އެންމެ ފައިދާ ކުރާނެ އެއް ފަސޭހަ އަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި މިޒަމާނުގެ ގިނަ ކޮލެޖްތަކުގައި ވާފަދައިން ޚަބަރުކުރާނެ ނުވަތަ ޚަބަރުފަތުރާނެ ވިއުގަ އެއް ގާއިމް ކުރުމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން ކިޔަވަން ޖެހިފައިވާ މާހައުލުގެ ގޮތުން، ދުވަސްވަރުގެ ގޮތުން ޒަމާނުގެ ގޮތުން އެކިއެކި ކަންކަމުގައި (މިސާލަކަށް ކުލާސް ކެންސަލް ވުން، އިމްތިޙާން ނަގާ ތާރީޚް ބަދަލުވުން) އެނގެން ޖެހޭ މުހިންމު މަޢުލޫމާތު ލިބެންޖެހޭ ވަގުތުގައި ނުލިބޭތަން އާދެއެވެ. މިފަދަ ގޮތަކަށް ކަންތައްވުމުން ބައެއްފަހަރު ބައެއްކުދިންނަށް ދެރަ ލިބޭތަންވެސް އާދެއެވެ. މިސާލަކަށް މިއަހަރު، ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިންނަށް ގެސްޓް ލެކްޗަރާއެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ އަންހެން ގާޒީއެއް ނަންގަވައި ދެއްވި އަބުރާ ބެހުމުގެ ދަރުހެއްގެ ޙަބަރު ލިބިފައި ނުވުމުން އެގަޑިއައް ހާޒިރުވީ ކުލާހުގެ ވަރަށް މަދު ކުއްޖެކެވެ.

ކަމަކީ ކަމުގެ ޒާތަށް ވިސްނައިފިނަމަ ވަރަށްފަސޭހަ ކަމެކެވެ. ކުރަން ނުވަތަ ފައްޓަންވެސް އުނދަގޫ ކަމެއް ނޫނެވެ. މުއާސަލާތީ ވިއުގަ ނުވަތަ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމެކޭ ކިޔަމާ ހިގާށެވެ. ކުއްލި ގޮތަކަށް ނޫންނަމަ އަވަސް ގޮތަކަށް ދަރިވަރުންނަށް އަންގަން ޖެހޭ ގިނަ އެންގުންތައް އެންގުމުގައި ފަސޭހަތަކެއް ލިބިގެންދާނެ އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށް މުޢާސަލާތީ ގުޅުން ގާއިމްކޮށްދޭ ސިސްޓަމެކެވެ.

ތަންކޮޅެއްކުރީގައި މަޖިލީސްގެ ކެމްޕެއިން ދުވަސްވަރުގައި އަޅުގަނޑަށް އަމަލީ ގޮތުން މިފަދަ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުން ކުރެވި ތަޖުރިބާ ލިބުނެވެ. އޭރު އެ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމް ބޭނުން ކުރިގޮތުގެ ވިސްނުމާއެއްގޮތަށް ފެކަލްޓީގައި މިފަދަ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމެއް ގާއިމް ކުރެވިދާނެކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލް ކުރެވެއެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ސިސްޓަމެއް ގާއިމްކުރެވިދާނެ ގޮތުގެ ޚިޔާލު އަޅުގަނޑު ކިބައިގައި ހުރި މިންވަރަކުން ފެކަލްޓީގެ ހިންގުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެހާ ބޭފުޅުންނަށް އަރުވަމެވެ.

މިކަމަށް ބޭނުން ވަނީ ބުލޫޓޫތް ހުރި ކޮންޕިއުޓަރަކާއި ބުލޫޓޫތް ހުރި ފޯނަކާއި (ސިމްކާޑް)ބަލްކް އެސްއެމްއެސް ކުރާ ސޮފްޓްވެއާއެކެވެ. ސޮފްޓްވެއާ އަކަށް އަޅުގަނޑަށް އެންމެ ކަމުދަނީ "އެސްއެމްއެސް ކާސްޓަރ" ކިޔާ ސޮފްޓްވެއާއެކެވެ.
އެ ސޮފްޓްވެއަރ ނުވަތަ އެޕްލިކޭޝަން އިންޓަރނެޓް އިން ޑައުންލޯޑް ކުރެވޭނެއެވެ. www.smscaster.com.އިންޓަނެޓް އިން ސޮފްޓްވެއާ ގަންނަނަމަ އެއްއަހަރުގެ ލައިސަންސް ލިބެނީ ފުދޭ ވަރަކަށް އަގު ބޮޑު ކޮށެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުގެ އަތުގައި އޭގެ ރެޖިސްޓަރޑް އެޑިޝަންއެއް ވުމާއެކު އޭގެ ބޭނުން ފެކަލްޓީއަށް ހިފިދާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ. ހަމައެހެންމެ އިތުރަށް ބޭނުންވާނީ ފެކަލްޓީއަށް ހާއްސަ ސިމް ނަމްބަރެކެވެ.

ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ބޭނުން ކުރާނަމަ ބްލޫޓޫތް ހުރި ފޯނެއް އެކަމަށް ޚާއްސަ ކުރުމަކީ އެކަން ކުރުމަށް އެންމެ އެދެވޭ ގޮތްކަމުގައި ގަބޫލް ކުރެވެއެވެ. އިތުރަށް އަމަލީ ގޮތުން ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ކުދިންގެ (ވަކިވަކި ގުރޫޕްތައް ހިމެނޭ ގޮތައް) ލިސްޓެއް ހަދައި ސީއެސްވީ ފައިލް ހެދުން ހިމެނެއެވެ. ފެކަލްޓީއިން އެދޭނަމަ މިކަން އަޅުގަނޑުމެން ދަރިވަރުން އަމިއްލައަށް ކުރުމަކީ ހަމައެއްވެސް ބުރައެއް އުފުލުމަކާއި ނުލައި ކުރެވިދާނެކަމެކެވެ.
މިކަންކަން ފުރިހަމަ ވުމުން ފެކަލްޓީއިން ހަމައެކަނި ކުރަން ޖެހޭނެކަމަކީ ކުލާހެއް ކެންސަލް ވެއްޖެ ނަމަ ކޮންޕިއުޓަރުން އެސްއެމްއެސް ކާސްޓަރ އެޕްލިކޭޝަން ހުޅުވުމަށްފަހު، މޯބައިލްފޯނާއި ކޮންޕިއުޓަރާއި ދޭތި ބްލޫޓޫތް ކަނެކްޝަންއިން ގުޅުވައި، ޙަބަރު ދޭންބޭނުންވާ ދަރިވަރުންގެ ގުރޫޕް ސިލެކްޓްކޮށް މެސެޖެއް ކޮންޕޯސް ކުރުމަށްފަހު "ސެންޑް" އަށް ކްލިކް ކުރުމެވެ.

އަޅުގަނޑު އުންމީދު ކުރަނީ މުސްތަގުބަލްގައި ވީހާވެސް އަވަސް މުއްދަތެއްގައި ފެކަލްޓީ އިން މިގޮތަށް އެސްއެމްއެސް އިން ހަބަރު ފަތުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމް ކުރާނެ ކަމަށެވެ. އަދި ވީހާވެސް އަވަސް މުއްދަތެއްގައި އަޅުގަނޑު ކުރިން މިދެންނެވި ޚިޔާލު ފެކަލްޓީގެ އިސްބޭފުޅުންނަށް މާތްﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކު އަރުވާނަމެވެ.
މިހާރުވެސް ފަހުންވެސް މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް އެދެނީ އަޅުގަނޑުމެން ތައުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންމިދާ ލޮބުވެތި ފެކަލްޓީއަށް އަދަށްވުރެ ފަހި މާދަމާއެކެވެ
.

Importance of shari'ah as a source of law

މަސްދަރެއްގެ ގޮތުގައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގެ މުހިންމުކަން

ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތަށް އަމަލުކުރެވެން ފެށުނީ، ހިޖްރައިން 548 ވަނަ އަހަރު (މީލާދީން 1153 ވަނަ އަހަރު) ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަދުން އިސްލާމްވެ ދިވެހިދައުލަތުގެ ދީނަކީ އިސްލާމްދީންކަމަށް ހަމަޖެހުމާއިއެކުއެވެ. އިސްލާމްވުމަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުތަކުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރަކީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތެވެ. ނަމަވެސް ކުރިއްސުރެ ހިނގަމުންއައި ބައެއްއާދަކާދަތައް ބަދަލެއްނައިސް ހިނގަމުން އައެވެ. އަދި ބައެއް އާދަކާދަތައް ބަދައެއް އައުމަކާއި ލުނައި ވެސް ހިންގައިފައިވެއެވެ.

މިހާރުގެ ޤާނޫނު އަސާސީން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ މަސްދަރުތައް އެމަސްދަރުތަކުގެ މުހިންމު ކަމުގެ މައްޗަށް ބަލާފައި އެ ހައިރާރކީގެ ދަށުން އަތުރާލާނަމަ އިސްލާމީ ޝަރީއަތަކީ އެންމެ މުހިންމު މަސްދަރުކަމުގައި ބުނެވިދާނެއެވެ. މީހެ އެއްހެއްކަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ވާންޖެހެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތާ ޚިލާފުވެގެން ނުވާނެއެއްޗަކަށެވެ. ހަމައެހެންމެ ޤާނޫނު ތަކާއި ޤާނޫނުން ބާރު ލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދުތައްވެސް ވާން ޖެހެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އަންގަވާފައިވާ ގޮތާއި ތަޢާރުޒު ވެގެން ނުވާނެ އެއްޗެއްސަށެވެ.

ޤާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާން ވެގެން ވަނީ އިސްލާމްދީނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރު ކަމުގައެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފުއެއްވެސް ޤާނޫނެއް ނުހެދޭނެ ކަމުގައެވެ.

އަސާސީ ހައްގުތަކާއި މިނިވަންކަން ލިބިދިނުމުގައިވެސް ޤާނޫނު އަސާސީ ކަވަރުކޮށްދެނީ އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފު ނުވާނޭ ގޮތުގެ މަތިން އެހައްގުތަށް ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ލިބިގެންވާކަމެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރު ލިބިދިނުމުގައި ވެސް ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ ކަމަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޤާނޫނު ހެދުމާއި، ޤާނޫނުނަށް ބަދަލުގެނައުމާއި އަދި ޤާނޫނު ބާތިލް ކުރުމުގެ ބާރު ލިބިދީފައި ވަނީ ވެސް އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފް ނުވާނޭ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ.

ޤާނޫނު އަސާސީގައި ފަނޑިޔާރުން ކަންތައްކުރަންވާނެ ގޮތް ބަޔާންކޮށްދެމުން ބުނެފައިވަނީ، ފަނޑިޔާރުން އަމަލު ކުރަންވާނީ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނުގައި ވަކިގޮތަކަށް ކަނޑައެޅިފައި ނުވާ ކަންކަމުގައި، އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އެކަމެއް ކަނޑައެޅިފައިވާގޮތަށް ރިޢާޔަތް ކޮށްކަމަށެވެ.
ޤާނޫނު އަސާސީގެ އެކިއެކި މާއްދާތަކުގައި ޤާނޫނު އަސާސީ އަށް ކިޔަމަން ގަތުމަށް އެންގިފައިވާއިރު، އަދި ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް (މިސާލަކަށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް، ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް، މިނިވަން މުސްތަގިއްލު މުއައްސަސާ ތަކާއި މަގާމްތައް) ޤާނޫނު އަސާސީއާއި އެއްގޮތަށް ކަންތައް ކުރުމަށް އެންގިފައިވާއިރު، ޤާނޫނު އަސާސީގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި ކުރިން ބުނިހާ މާއްދާތަކާ އަޅާކިޔާލުމުން އެންގެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ އެންމެ މުހިންމު މަސްދަރު ކަމުގައެވެ.

ކުރީގެ ލިޔުއްވުން ތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިސްލާމްދީން އައުމަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފަނޑިޔާރުންނާއި ނާއިބުން މައްސަލަ ނިންމެވުމުގައި ބައްލަވަމުން ގެންދެވި އެންމެ އިސްއެއް މަސްދަރަކީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތްކަމެވެ. ނަމަވެސް 1932ވަނަ އަހަރުގެ ޤާނޫނު އަސާސީ އަށް އަމަލު ކުރަން ފެއްޓުމާއި އެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ އެންމެ އިސްމަސްދަރަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ކަމުގައި ކަނޑައެޅުނެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިހާރު އަމަލު ކުރެވެމުންދާ 2008ގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ގައި ވަރަށް ސާފު ބަހުން ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރަކީ އިސްލާމްދީން ކަމުގައި ބުނެފައެވެ.

މައްސަލަތައް ފައިސަލާ ކުރުމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުން އަމަލު ކުރަނީ، ފުރަތަމަ އެމައްސަލައިގެ ހައްލު ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނުން ނުވަތަ ޤާނޫނުން ބާރު ލިބިގެން ހެދިފައިވާ ގަވާއިދަކުން ނުލިބިއްޖެ ނަމަ ދެން ރުޖޫޢަވަނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އެކަމަކާ ގުޅޭ ގޮތަކުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބައެއް ޖިނާއީ މައްސަލަތުގައި އިސްލާމްދީނުގައި މަނާ ކުރައްވާފައިވާ ކަންތަކުގައި އެކަމަކީ މަނާކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނެއް ހެދި އާންމުކޮށްފައި ނުވުމުން ބައެއް މައްސަލަތައް ބެލެވެންނެތް ކަމަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އަދި މިފަދަ މައްސަލަތައް ހައިކޯޓުން އެމައްސަލަ އަލުން ބައްލަވައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތާ އެއްގޮތަށް ނިންމަވާފައި ވެއެވެ.

މީގެ އެއް މިސާލަކީ ހައިކޯޓްގެ ގަޟިއްޔާ ނަމްބަރު 310/ HC-A/ 2009 އެވެ. (ސުލްހަތު ޢަބުދުﷲ ގެ މައްސަލަ) އެމައްސަލާގައި ޖިނާއީ ކޯޓުން ނިންމާފައި ވަނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ގޮތަކީ ކޮބައިތޯ ބެއްލެވުމެއް ނެތި، "ހޭއަރުވާލާނަމޭ" ބުނެ އިންޒާރުދީ ބިރުދެއްކުމަކީ މަނާކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނެއް ހެދި އާންމުކޮށްފައި ނެތުމުންނެވެ. ހައިކޯޓުގެ ހުކުމްގައި ވާގޮތުން އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި މަނާކުރެވިފައިވާ އެއްވެސް ކަމެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުސޫލެއްގެ ގޮތުން ޙުއްދަކުރެވޭނެ އެއްވެސް ހަމައެއްނެތްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި 19 ވަނަ މާއްދާއާއި 59 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިންނާއި އަދި 142 ވަނަ މާއްދާއިން އެނގެއެވެ

( ނޯޓް: މިއީ "މޯލްޑިވިއަން ލީގަލް ސިސްޓަމް" ކިޔާ މާއްދާއެއްގައި އަޅުގަނޑު ހެދި އެސައިމެންޓެއްގެ އެއްބައެވެ).

vaahiyaathuthakun furifaivaa noos thakeh!

ހޮޅުއަށި ކިޔާ ނޫހެއް ނެރުމުން އެކަމާ ހިންހަމަ ނުޖެހިގެން، ކޮންމެވެސް ބަޔަކު ނުވަތަ މީހަކު "ބޭހާއި ނުކުޅޭތި ބަޑި" މިފަދައިން ނަންދީފައިވާ "ފޮޅި" އެއް ނެރެފިއެވެ. ކިޔައި ނިމުނު އިރު އަޅުގަނޑަށް ވެސް ހުރެވުނީ ހެވިފައެވެ. އާގަމަ ވެފައެވެ.

އޭގައި ފުރަތަމަ ސޮފްޙާގެ ފުރަތަމަ ޕެރެގްރާފްގައި ލިޔެފައިވެއެވެ. "އޭ މިތަނަށް އަލަށް ގުޅިގެން އުޅޭ ކުދިންނޭވެ. ....ތިއުޅެނީ ތިކުދިންގެ ސައިޒު އޮޅިގެންނެވެ." އަލަށް ގުޅިގެން އުޅޭ ކުދިންކަމަށް ލިޔެފައި ވުމާއި ގުޅިގެން އެބަޔަކީ ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިން ކަމަށް ވެފައި އެކުދިން ތެރޭގައި އަޅުގަނޑު ވެސް ހިމެނުމާއިއެކު، އަޅުގަނޑު އެނެރެވުނު ފޮޅި އާއިމެދު އެއްޗެކޭ ބުނެލާނަމޭ ހިތަށް އެރީއެވެ. ނަމަވެސް ފެކަލްޓީގައި އުޅެމުންދާތާ ތިން އަހަރު ފާއިތުވެފައި ވާތީ ޖޫނިޔާ ކުއްޖެއް ބާއޭ ނުވަތަ ނޫންބާއޭ ހިތުގައި ސުވާލު އުފެދެއެވެ.

ލިޔުމުގައި ފުރަތަމަ ވަނީ ޑީން އާއި ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންނާ ނުބެހުމަށެވެ. ވަރަށް ރަނގަޅު ވާހަކައެކެވެ. ލިޔުންތެރިޔާއެވެ! ނަސޭހަތް ދޭނަމަ ރިވެތި ބަހުން ދޭށެވެ. އަނެކާއަށް މަލާމާތްކޮށް ނުރުހުންވާ ފަދަ ގޮތަކަށް ނަސޭހަތް ދޭނަމަ އެފަދަ ނަސޭހަތެއް ބަލައިގަތުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެކެވެ. ބެރެކި ބަސްތަކެއް ބޭނުން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އޯގާތެރި ހިތްހެޔޮ ބަސްތަކެއް ބޭނުން ކުރުން ބުއްދިވެރިއެވެ.

މޮޅުބަސްތަކުން ސިފަކުރާއިރު ތިމާއަށް އެބަސްތައް ބޭނުން މިކުރެވެނީ އެންމެ ރަނގަޅަށް ތޯއެވެ. "ތިއުޅެނީ އަދި ކަރަންފޫ ނުވެއްޓޭ ކުދިންނެވެ" ވެއްޓޭނީ ކަރަންފުލެއް ނޫނެވެ. ވެއްޓޭނީ ކަރަންފުލުގަ އިންނަ މަލެވެ.

ފުރަތަމަ ލިޔުން ނިންމާފައިވާގޮތުން ހީވަނީ މި ލިޔުން ލިޔުނު ކުއްޖަކު މިއުޅެނީ "ހޮޅުއަށި" ކިޔާ ނޫހެއް ނެރޭތީ އެކަމާ ކަންބޮޑުވެގެންހެންނެވެ. އާންމު ބަހަރުވައިން ނަމަ ޖޭ ވެގެންނެވެ. ތިމާ އަމިއްލައަށް ތިމާއަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމަށް ބުނެ އުޅުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގެ ބޮޑާކަމުގެ ތެރެއިންވާސިފައެކެވެ.

އެލިޔުމުގައި އެކިގޮތްގޮތުން 60 ހައްވުރެ ގިނަ ކުށް ހުރެމެ، ހޮޅުއަށި ކިޔާނޫހުގައި ކުށް ހުންނަ ވާހަކަ ފާހަނގަކޮށްފައި ވުމުން ލިޔުން ލިޔުނު މީހެއްގެ ހަވާސް ހަމަބާވައޭ ސުވާލުއުފެދެއެވެ. އެ ލިޔުމުގައި އަދި ވެސް ވެއެވެ. "ޤާނޫނީ ގޮތުން މިރި ނުވަނީސް ގޮބޮޅި ވީމައި..." އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް ފާހަނގަ ކުރި ފަދައިން ސިފަކުރާ އިބާރާތްތައް ގެންނަ ކަމުގައި ވަނީނަމަ އެގެނެވެނީ ރަނގަޅަށްތޯ ބަލަން ވާނެއެވެ. މިރިއެއް ގޮބޮޅިއަކަށް ނުވާނެއެވެ. މިރިއެއް އޭގެ އެތެރޭގައި "ހެވާ" ލުމަށްފަހު ދެން އެމިރީގެ ނަން ބަދަލުވާނީ ކުރުނބަލަކަށެވެ. އެހެނެއްކަމަކު ގޮބޮޅިއެއް މިރިއަކަށް ވެދާނެއެވެ. ސަބަބަކީ މިރިއާއި ގޮބޮޅިއާއި ތެރެއިން ޅަވާނީ ގޮބޮޅިކަމުގައި ވާތީއެވެ.

ބޭހާއި ނުކުޅޭތި ބަޑި ލިޔުނު ފަރާތަކަށް
އޭ ލިޔުންތެރިޔާއެވެ. ކަލޭތީ ވަރަށް ފިނޑި ހިތްވަރު ދެރަމީހެކެވެ. ތިބާ ވެސް ތިވީ ހަމަ "ހޮޅިއަށި" ލިޔުމީހާއާއި އެއްފަދަ މީހަކަށެވެ. އެމީހަކަށް ވުރެންވެސް ކަންކަމުގައި މާ ޖެހިލުންވާ މީހަކަށެވެ. ތިއޮއް އަމިއްލައަށް ފިނޑިފީށަށް އަރަނީއެވެ. ކަންކަމުގައި ކެރިގެން އުޅޭށެވެ.
ކަންކަން ކުރުމުގެ ހޭޑިފޭޑި ރަނގަޅަށް އެންގިހުރެ ކުރާށެވެ. ނޫންނަމަ ތިބާ އަށް އެންމެން ކުރާނީ މަލާމާތާއި ފުރައްސާރައެވެ. ތިބާ އެންމެނަށް އަންގައިތިދެނީ ތިބާގެ ދޯހަޅިކަމާއި ގަބަރާ ކަމެވެ.

ފެކަލްޓީ އަކީ އެންމެންގެވެސް ތަނެކެވެ. ވަކި އަހަރެއްގެ ބައެއްގެ ތަނެއްނޫނެވެ. ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިންނަށްވުރެ ދެވަނަ އަހަރުގެ ކުދިން ސީނިއަރ ވުމަކީ އެކުދިންނަށް ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިން މާވަރެއްގެ އިޙްތިރާމްއެއް ކުރަންޖެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. އިޙްތިރާމް ނުކުރާށެކޭނޫނެވެ. އިޙްތިރާމްކުރުމަކީ ހަމަ ކޮންމެ ބަޔަކަށްވެސް އޮތް ދީނީ ވާޖިބެކެވެ. މިހެން ފިލާތިބެ ނީހައިން ފުރިފައިވާ ލިޔުންތަކެއް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން ވިއަސް ނެރޭނަމަ އިސާހިތަކު ފެކަލްޓީ މުޅިން އިންދިރާސްވެގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ނޫސްނެރޭނަމަ ފާޅުގައި ކެރިގެން އުޅޭށެވެ. ވާހިޔާތު ތަކެއްގެ ބަދަލުގައި ތަންކޮޅެއް އިލްމީ އެހެން މީހުން ވެސް ބަލައިގަންނަ ލިޔުންތަކެއް ލިޔާށެވެ.

beyhaai nukulheythi badi :P

A humble request for all year 1 students
Please salute for senior students. Toke wisely with them. Do not use ur arrogant behaviors.

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެއް

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެއް!

ކޮންމެ ތަނަކީވެސް ވަކި ބައެއްގެ ދަށުން ހިނގާ ތަނަކަށްވާނަމަ އެތަނުގެ ހިންގާ ފަރާތުން އަންގާ އެންގެވުންތަކަކީ ވަކި ބަޔަކަށް ނުވަތަ ވަކި މީހަކަށް އެނގެން ޖެހޭ އެންގެވުމެއް ނޫނެވެ. ފެކަލްޓީއެއްގައި ނަމަ ފެކަލްޓީގެ އިދާރާއިން އަންގަންޖެހޭ އެންގެވުންތައް އެތަނުގެ ވަކި ބަޔަކަށް އެނގޭނަމަ އެއީ އެކަން ވެގެންވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ.

ދާދިމިދާކަށް ދުވަހު ފެކަލްޓީގައި އިހުއްސުރެ ބޭނުން ކުރަމުން އައި ކިޔަވާ މާލަން ނުވަތަ "ސްޓަޑީ ހޯލް" ކެންޓީނަކަށް ބަދަލު ކުރުމަށްޓަކައި އެތަން ބަންދު ކުރެވުނެވެ. އެކަމާ އެންމެން އުފާކުރި ނަމަވެސް ބައެއް ދަރިވަރުން ހިތާމަ ފާޅުވެސް ކުރިއެވެ. ސަބަބަކަށްވީ ކިޔެވުމުގެ ބޭނުމުގައި ބޭނުން ކުރަމުން އައިތަން ބަންދުކުރުމެވެ. ހަމައެހެންމެ ބަންދު ކުރި ތަނުގެ ބަދަލުގައި ކިޔަވާނެ އެހެން ކިލާސް ކޮޓަރި އެއްވެސް ނުލިބުމެވެ.

އަޅުގަނޑު ހިތުގައިވެސް އޭރު މިޝަކުވާ އޮތެވެ. ބައެއް ގާތް ރަހުމަތްތެރި ކުދިން ގާތު ޝަކުވާވެސް ކުރީމެވެ. ޚިޔާލުބަދަލު ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރުމަށެވެ.

އަޅުގަނޑު އެ ސްޓަޑީ ހޯލް ކެންޓީނަކަށް ބަދަލުކުރަން ބަންދު ކުރި ވާހަކަ ލިޔުނު އިއުލާން ފޮޓޯ ނަގާފައި ފޭސްބުކްއަށް ވެސްލީމެވެ. ފޭސްބުކްގައި އުޅޭ ފެކަލްޓީގެ އެންމެންނާ އެކަން ހިއްސާ ކުރުމަށެވެ. ފޭސްބުކްގައި އަޅުގަނޑު ފްރެންޑް ލިސްޓް އަތުރާފައިވާގޮތުން ފެލްޓީގެ ހުރިހާ އެންމެން ވާނީ އެއްގްރޫޕަކަށް ލާފައެވެ. އަދި އެފޮޓޯގައި އެހުރީހާމީހުން ވެސް ޓެގް ކުރީމެވެ.

ވަކިހާއްސަ މީހަކު ޓެގްކޮށްފައި ވަނީ އެމީހަކަށް ގަދަރު ކުޑަވާގޮތަށް ޖެއްސުމަށް ކަމަށް އަޅުގަނޑު ކައިރީ ފެކަލްޓީގައި ކިޔަވަމުންދާ އަޅުގަނޑު ވަރަށް ހެޔޮއެދޭ ދަރިވަރަކު ބުނެފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ ބުނާނަމަ އެފަދަ އެއްވެސް ނިޔަތެއްގައި އެކަން އަޅުގަނޑު ނުކުރާކަމެވެ. އަދި މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް ނުކުރާނަމެވެ.
ކުރިން މިދެންނެވި ފޮޓޯއަށް ކޮމެންޓް ކުރުމުގައި ވަރަށްގިނަ މީހުން ކިޔަވާނެ ތަނެއް ނެތުމުގެ ޝަކުވާ ފާޅުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ހަމަ އެފޮޓޯގައި ފެކަލްޓީއިން ދެވަނަ ފަންގިފިލާގެ ކިލާސް ރޫމްއެއް ސްޓަޑީ ހޯލްއެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖައްސާފައިވާ ވާހަކަ އެއްދަރިވަރަކު ލިޔެފައިވެއެވެ.

އާ ސްޓަޑީ ހޯލްއެއް ހަމަޖެހުނު ވާހަކަ ދަރިވަރުންނާ ހަމައަށް ފޯރައިފައި ވަނީ ތުންތުން މަތިންނެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް އެކަން އެންގުމުގައި ފެކަލްޓީގެ ޕިޔޯނުގެ ހިއްސާވެސް ބޮޑެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ޖަމާއަތެއް ހަދައިގެން ފެކަލްޓީގެ ސުޓޫޑަންޓް އެސޯސިއޭޝަންއެއް ހެދުމުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ތިބިތިބުމެއްގައި އޭނާ ބުންޏެވެ "ޑީން އަޅުގަނޑު ކައިރީ ދަންނަވާފައި ވަނީ ކުދިން ކިޔަވަން 3 ވަނަ ބުރީގެ ފުރަތަމަ ކިލާސް ތަޅު ނުލައި ބަހައްޓާށޭ"

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެކޭ އަޅުގަނޑު މިބުނަނީ މިހެން ވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެފަދަ އެންގެވުމަކީ ފެކަލްޓީގެ ވަކިދަރިވަރުން ތަކަކަށް ވަކިން އެނގެން ޖެހޭ އެންގެވުން ތަކުގެ ބަދަލުގައި އެންމެންނަށް އާންމުކޮށް އެނގެންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. އަޅުގަނޑަށް ޔަގީންކުރެވެނީ އެކަމަށްވެސް އިއުލާނެއް ޖެހިނަމަ އެއީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތް ހެންނެވެ.