This may be the most important blog post I ever write; if it is, dear readers, only you will know the truth

ބިއާރޑީ ގޯޓީގެ ހަގީގަތް
ތިރީގައިމިވަނީ beardiegoatie7.172@gmail.com އިން ފޮނުވާފައިވާ އީމެއިލެކެވެ. ފޮނުވާފައިވަނީ
އެއްވަނަ އަހަރުގައި ކިޔަވަމުންދާ އިމާދް ސޯލިޙް holhuashirebelz@gmail.com އަށާއި ތޯހާ Thohexz@hotmail.com އަދި އަޅުގަނޑަށެވެ. beckham_x5x@hotmail.com

އަޅުގަނޑު މިއަދު 9 ނޮވެމްބަރ 2010 އިން ފެށިގެން 2 ހަފްތާ ދުވަހަށް އެފް އެސް އެލް އިންޤިލާބުގެ މަސައްކަތްތަކުން ޗުއްޓީ އެއް ނަގާކަން އިންޤިލާބުގެ ހުންގާނުގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ވާނީ އަންގާފައެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު ދެކޭ ގޮތުގައި ބިއަރޑީ ގޯޓީ މިޝަން 2 ހަފްތާއަށް ހުއްޓާލައިފިނަމަ އިންޤިލާބުގެ މަސައްކަތަށް ބުރު އެރުން އެކަށީގެންވެއެވެ. އަދި އިންޤިލާބުގައި ހިމެނޭ ޖޫނިއަރ މެންބަރުންނަށް އަޅުގަނޑު 2 ހަފްތާ އަށް ޗުއްޓީ އެއް ނެގިކަންވެސް އެންގުން އެއީ އެހާ ބުއްދިވެރި ގޮތެއް ނޫންކަމަށް ފެނެއެވެ. އެހެންކަމުން ކުރިންވެސް ރޭވި ފަދައިން ކުރިއަށް އޮތް 2 ހަފްތާ ފޭސްބުކް ގައި ދެން ބިއަރޑީ ގޯޓީ ތަމްސީލް ކުރާނީ އިންޤިލާބުގެ ހުންގާނުގައި ހިމެނޭ ތިން ބޭފުޅުންނެވެ. ފޭސްބުކް ގައި ބިއަރޑީ ގޯޓީގެ ޕާސްވަރޑް އަކީ ހަމަ ކުރިންވެސް ތިބޭފުޅުންނަށް ފޮނުވާފައިވާ ޕާސްވަރޑް އެވެ. އަދި ބިއަރޑީ ގޯޓީގެ އެފް އެސް އެލް އިންޤިލާބުގެ މުއާމަލާތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަވާ އީމެއިލް އަދި ޕާސްވަރޑް ތިރީގައިވާ އެވަނީ އެވެ:
Beardiegoatie7.172@gmail.com
b3ard!3g0at!eroxfucku$hinaz
ގަދަ ކީރިތިވަންތަ މާތް ﷲ އަޅުގަނޑުމެންގެ މަސައްކަތުގައި ނަޞްރާއި ކާމިޔާބު ދެއްވާނދޭވެ! އާމީން.

ބިއަރޑީ ގޯޓީ،
އެފް.އެސް.އެލް. އިންޤިލާބުގެ މުދީރު ޢާއްމު އަދި ރޫޙީ ޒަޢީމު

މިއީ ކީއްވެގެން އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވި އީމެއިލް އެއްކަމެއް އަޅުގަނޑަކަށް ނުވިސްނެއެވެ. އެއް ގޮތަކީ އަޅުގަނޑު ނޫސް ނެރުމުގައި ބައިވެރިކަމަށް ބުނެ އޮޅުވާލާ އަޅުގަނޑުގެ ނަން ހުތުރު ކޮށްލުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ބިއާރޑީ ގޯޓީ އާއި މަތީގައި ނަން ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ 2 މީހުން އެކުވެގެން ނޫސްނެރޭނަމަ އެކަމުގައި އަޅުގަނޑު ބައިވެރި ކުރުމެވެ.
ތިރީގައި މިވަނީ ބިއާރޑީ ފޭސްބުކް އިން އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވާފައިވާ އީމެއިލް އެކެވެ.

mind mailing that pics in its original?
...[beckham_x5x@hotmail.com]

Still want the pictures?!
Iam talking to yu because i think yu r the only one equal to me in Shinau Shinaz's Faction.Yu are one of the few people whom I look forward as a worthy opponent.Think yu can put up a fight?Can yu still challenge my mind games?!
Dont disappoint me Friend!
Im waiting for yu..

ލިޔުމުގެ ފަހުބައި ދެންއަންނަ ލިޔުމެއްގައި.....

ބިއާޑީ ގޯޓީގެ ހަޤީގަތް

ފަހަރެއްގައި އަލަށް "ބިއާރޑީ ގޯޓީ" މިނަން އަޑުއިވޭ މީހަކަށް މިބިއާރޑީ ގޯޓީގެ ވާހަކަ ނޭގި ހުރެދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން މީނާގެ ތަޢާރަފަކަށް ދަމާ ހިނގާށެވެ. މީނާ އަކީ ފޭސްބުކްގައި ނަމަކަށް ބިއާރޑީ ގޯޓީ މިހެން ޖަހައިގެން އުޅެމުންދާ ފިނޑި މީހެކެވެ. އަމިއްލަ އައިޑެންޓިޓީ ފާޅު ކުރަން ނުކެރޭ ޔަހޫދީ ޚިޔާލުގެ ދޯހަޅި މީހެކެވެ. މީނާ ފާޅުވެފައި ވަނީ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯގައި ނެރެވުނު ވާހިޔާތުތަކުން ފުރިފައިވާ ނޫހެއް ކަމުގައިވާ "ބުންޏެ ބުންޏޭ" ނެރުމުގެ ގާތްގަނޑަކަށް އެއް ހަފްތާ ކުރިންނެވެ. މީނާ ވަނީ ފެކަލްޓީގެ ގިނަ ބައެއްގެ މަގުބޫލުކަން ހޯދުމަށްޓަކައި މޫނުފޮތުގެ ބަވަނައިގައި އުޅެމުންދާ ފެކަލްޓީގެ ގިނަ އަދަދެއްގެ ދަރިވަރުން އޭނާގެ އެކައުންޓަށް އެޑްކޮށްފައެވެ.

ކޮންމެއަކަސް 27 އޮކްޓޫބަރ ވީދުވަހަކީ ފެކަލްޓީ މިއިން ދުވަހަކުވެސް ދެކެފައިނުވާ ފަދަ ހިތްދަތި ހިތާމަވެރި ދުވަހެކެވެ. އެދުވަހުގެ ދުވާލުގެ ގަޑި ދެބައިވީ ނީހައިން ފުރިފައިވާ ވާހަކަތަކުން ނެރެވުނު ނޫހާއެކު ގިނަބައެއްގެ އަބުރު ވެއްޔާ މޮޑެލުމާއެކުގައެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް އަނެކަކާ ކޮށްލާ ސުވާލަކަށް އެދުވަހުވީ އެއީ ކޮންބައެއް ކުރި ކަމެއްތޯއެވެ. ޝައްކުގެ އިނގިލިތައް އެތައް ބައެއްގެ މައްޗަށް ކުރިމަތި ކުރެވުނެވެ.

އެކި މީހުން ޝައްކު ކުރީ އެކި މީހުންނާ ދިމާލަށެވެ. ޚުދު އަޅުގަނޑާ ދިމާލަށް ވެސް ބައެއް ދަރިވަރުން މިދަންނަވާ ޝައްކުގެ އިނގިލި ދިއްކުރިއެވެ. އެދުވަހުގެ ރޭގަނޑުގެ ވަގުތެއްގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީން ފޭސްބުކްގައި ލިޔުއްވި ސްޓެޓަސް އަކަށް ކޮމެންޓް ކުރަމުން އަޅުގަނޑު އޭގެ އެއްވެސް ކަމެއްގައި ބައިވެރި ނުވާކަމަށް މާތްﷲ ގަންދީ ހުވާކުރި މައިގަނޑު ސަބަބަކީ މިދަންނަވާ ޝައްކުތަކުން އެއްކިބާވެ ކުރިޔަށް އޮތް އިމްތިހާނަށް ވީހާވެސް އަމާން އޮމާން ކަމާއެކު ތައްޔާރު ވުމަށެވެ.

ނޫހެއްވެސް ނެރެވުނެވެ. ދަރިވަރުންގެ މެދުގައި އޮތް ހަމަޖެހުމާއި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ބަދަހި ގުޅުން ވެސް ނަގައިލެވުނެވެ. ދެން ފެނުނީ އެއްކަލަ ބިއާރޑީ ފޭސްބުކަށް މި ނެރެވުނު ނޫސް ސްކޭންކޮށްގެން ލީތަނެވެ. ކީކުރަންތޯއެވެ. އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލް ކުރެވެނީ އެކަމުގެ މައިގަނޑު ބޭނުމަކީ އެނޫސް އިތުރަށް މަޝްހޫރުކޮށް ވީހާވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ކިޔޭނެ ގޮތް ހެދުމަށް ކަމަށެވެ. އެނޫން ކޮންބޭނުމެއް ބާވައޭ އަޅުގަނޑު ހިތަށް އަރައެވެ.

އެނޫސް މަޝްހޫރުވެ ގިނަ ބަޔަކު ކިޔާފައި ވަނީވެސް ބިއާރޑީ ކުރި ބުރަމަސައްކަތުގެ ނަތީޖާއިންނެވެ. މިއާއެކު ބިއާރޑީ ވަނީ ނޫސްނެރުނީ ކޮންބަޔެއްކަން ވަކި ތާރީޚެއްގައި ހާމަ ކުރާނެ ކަމަށްބުނެ ފޭސްބުކްގައި ލިޔެފައެވެ.
ބިއާރޑީ އޭނާ ބުނީ ތާރީޚަށް ވުރެ ކުރިން އޭނާ މިބުނާ ހެކިތައް ފޭސްބުކްގައި ޝާއިރުކުރިއެވެ. މިބިއާރޑީ ޝާއިރުކޮށްފައި ވަނީ ފެކަލްޓީގެ ކުދިންކޮޅެއް ފޭސްބުކްގައި ހަދައިފައިވާ ދެގްރޫޕެއްގައިވާ ކޮމެންޓްތަކެއްގެ ސްކްރީން ޝޮޓެވެ. މި ދަންނަވާ ގްރޫޕްތަކަކީ ފެކަލްޓީގެ ގާތްގަނޑަކަށް ހުރީހާ އެންމެން އުޅެމުންދާ ތަނެކެވެ. މި ގުރޫޕް ތަކަކީ މާސިއްރުވެރި ގޮތަކަށް ހިންގޭ ގްރޫޕްތަކެއް ނޫނެވެ. އެތާގައި ވާހާ އެއްޗެއް އެންމެނަށް ފާޅު ގޮތުގައި ފެންނާނެއެވެ.

ބިއާރޑީގެ މަސައްކަތުން އޭނާ ފޭސްބުކަށް ހެކީގެ ގޮތުގައި އަޕްލޯޑް ކޮށްފައިވާ 2 ފޮޓޯއަކުން ނޫސްނެރުނީ ވަކި މިވެނި މީހެކޭ ނުވަތަ ބައެކޭ ބުނެވޭވަރުވާނެއެވެ. އޭނާ އަޕްލޯޑްކޮށްފައިވާ ދެފޮޓޯއެއްގައި ވާނީ ކޮލެޖްގައި ކިޔަވަމުންދާ އަންހެން ދަރިވަރަކާއި ފިރިހެން ދަރިވަރަކާއި ދެމެދު ފޭސްބުކް މެސެޖްގެ ޒަރިއާއިން ކުރެވިފައިވާ މުއާމަލާތް ތަކެވެ. މި ފޮޓޯތައް ހެދިފައިވާ ގޮތުން، މިފޮޓޯތައް ބަލައިލާ މީހަކަށް ހައްޤު ފާޅުވާފަދައެވެ. ބިއާރޑީގެ މަޅީގައި ޖެހިފައިވާ ބައެއް ދަރިވަރުން ބިއާރޑީގެ ޕްރޮފައިލުން ސާފުވާނެއެވެ. ނަމަވެސް ބޮޑުމަންޒަރުން ބަލައިލީމާ މީވަކި ބަޔަކު މަޅީގައި ޖައްސަން ވެގެން ޖަހާފައިވާ މަޅިއެއްކަން ޔަގީންވާނެއެވެ.

އަޅުގަނޑު މިދެންނެވި ދެފޮޓޯ އަށް ބައްލަވާށެވެ. ފެކަލްޓީގެ ތެރެއަށް "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" ނޫސް ލީކްވެފައި ވަނީ 27 އޮކްޓޫބަރ ވީ ދުވަހުގެ މެންދުރު 12 އެހާކަންހާއިރުއެވެ. ފޮޓޯގައި އަންހެން ދަރިވަރު ފިރިހެން ދަރިވަރަށް ފޮނުވާ މެސެޖް ފޮނުވާފައި ވަނީ 27 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ގަޑިއަކަށް އިނީ 3:50 am އެވެ. އެއީ އިނގިރޭސިން ބުނާނަމަ އާފްޓަރ މިޑްނައިޓް އެވެ. ދަންވަރު އަދި ނޫސް ނުނެރެނީސް ބަސްޓު ވެއެޖެ އޭ ކިޔާފައި މެސެޖް ފޮނުވާނެ ހެއްޔެވެ! އެ މެސެޖަށް ފިރިހެން ދަރިވަރު ރިޕްލައި ކޮށްފައި ވަނީ ވެސް ހަމަ އެދުވަހު ހެނދުނު 8:15 ގައެވެ. އޭރުވެސް އަދި މިނޫހެއް ނުނެރެއެވެ.

ފޭސްބުކްއިން ފޮނުވާ މެސެޖްތަކުގައި ސްޓޯވެފައި ވާނީ ފޭސްބުކްގެ ގަޑިއެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް ފޭސްބުކްއަށް ވަދެފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރުގެ ގަޑިއެއް ނޫނެވެ. ގަބޫލް ނުކުރެވޭ ނަމަ ފޭސްބުކް އިން މެސެޖް އެއް ފޮނުވާފައި އަމިއްލައަށް ބައްލަވާށެވެ.

އަދިވެސް އެ ފޮޓޯއަށް ބައްލަވާށެވެ. އެފޮޓޯގައިވާ ފިރިހެން ދަރިވަރުގެ ފޭސްބުކް އައިޑީ ބިއާރޑީ ވަނީ ހެކްކޮށްފައެވެ. އެހެން ކަމުން އެޕްރޮފައިލުން ބިއާރޑީ އަށް މެސެޖް ކުރެވިދާނެއެވެ. ފޮޓޯގައި އަންހެން ދަރިވަރާއި ފިރިހެން ދަރިވަރު ލިޔެފައިވާ އިބާރާތް ކޮޅު ޒޫމްކޮށްގެން ބައްލަވާށެވެ. އަންހެން ދަރިވަރު ލިޔެފައިވާ އިބާރާތް ފުސްވެފައި، ފިރިހެން ދަރިވަރިވަރު ލިޔެފައިވާ އިބާރާތް ސާފުކޮށް އޮންނަންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ! ސްކްރީން ޝޮޓްއެއްގައި އެފައިންވާނަމަ އެއީ އެ ފޮޓޯއެއް އެޑިޓްކޮށްފައިވާކަމުގެ އަލިގަދަ ހެއްކެކެވެ.
ލިޔުން ތަންކޮޅެއް ދިގުވުމާއެކު މިހާ ހިސާބުން ކުރުކޮށްލަމެވެ. ލިޔުމުގެ ފަހުބައި ދެންލިޔާ އާރޓިކަލްއެއްގައި ލިޔާނަމެވެ. (އިންޝާ އައްﷲ)

ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ

ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ!

ކުރީގެ ބައެއް ލިޔުން ތަކުގައި އަޅުގަނޑު ކޮލެޖްގައި ނެރެމުންދާ ނޫސްތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ލިޔައި އެކަމުގައި އަޅުގަނޑުގެ ޝުޢޫރު ފާޅު ކުރަމުން ދިޔައީމެވެ. އަޅުގަނޑު ހަނދާން ވާގޮތުން 3 ލިޔުމެއް އެފަދަ ކަންކަމުގެ މައްޗައް ބިނާކޮށް ލިޔުނީމެވެ. ފުރަތަމަ ލިޔުމަކަށް "އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު" މިނަމުގައި ލިޔެ އަދި އޭގެ ފަހުން "ނޫސްވެރިކަމުގައި ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން" އަދި ތިން ވަނަ ލިޔުމަކަށް "ވާހިޔާތުތަކުން ފުރިފައިވާ ނޫސްތަކެއް" މިނަން ތަކުގައެވެ.

ކުރީގެ ލިޔުމެއްގައި އަޅުގަނޑު ލިޔުނީމެވެ. "މިހެން ފިލާތިބެ ނީހައިން ފުރިފައިވާ ލިޔުންތަކެއް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން ވިއަސް ނެރޭނަމަ އިސާހިތަކު ފެކަލްޓީ މުޅިން އިންދިރާސްވެގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ." އަޅުގަނޑުމެން ނުލާހިކު އިޚްތިރާމް ކުރަމުން އައި ފެކަލްޓީގެ ނަން މިއަދު މަދު ދަރިވަރުންތަކެއްގެ ނުކެރޭ ފިޑި އަދި އަދަބާ ޚިލާފު އަމަލުތަކެއްގެ ސަބަބުން މުޅިން ކިލަނބު ވެއްޖެ އެވެ.

އަޅުގަނޑު ކުރިން ލިޔުނު ލިޔުންތަކުގެ މަގްސަދު ވަރަށް ސާފުކޮށް އެލިޔުން ތަކުގައި އަޅުގަނޑު ހިތުން ލިޔުނީމެވެ. "ނޫސްވެރިކަމުގެ ނަމުގައި ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން" އެ ލިޔުމުގެ ފަހުބައި ބައްލަވާށެވެ.

"މި ލިޔުން އަޅުގަނޑު ލިޔުމުގެ މަޤްސަދަކީ އަޅުގަނޑު މިހާރު ކިޔަވަމުން މިގެންދާ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯވ ގައި ދެނަމެއްގައި ދެ ނޫހެއް ނެރެވި އަދި މިދެ ނޫހަކީވެސް އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަރަށް ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ސުލޫކާއި މިންގަޑަށް ވެސް ނުފެތޭ ދެނޫސް ކަމަށް ގަބޫލް ކުރެވި، ދަރިވަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އެދެނޫސް ހިންގަވާ ބޭފުޅުންނަށް ޚިޔާލެއް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އުންމީދުގައެވެ. އަދި ނޫސްވެރިކަމަކީ ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން ނޫންކަން ހަނދާން ކޮށްދިނުމަށެވެ." މިފަދައިންނެވެ.

އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަކިބަޔަކުކަން ނޭގޭ ގޮތަށް ނޫސްނެރުން އެއީ މައްސަލަ އެއް ނޫންކަމަށް ދެކި، އެކަން މައްސަލަ އަކަށް ވާ ހިސާބުވެސް އަޅުގަނޑުގެ ކުރީގެ ލިޔުމެއްގައި ބުނީމެވެ. "އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު" އެ ލިޔުން ބައްލަވާށެވެ. "ބުނަން މިއުޅެނީ ވަކިބަޔަކު ކަންނޭގޭ ގޮތަށް ނޫސް ނެރުނަސް ލިޔުންތެރިކަމުގެ ނުވަތަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ޚިލާފުވެ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާ ތައާރުޒު ވާނަމަ އެހިސާބުން ވަކިބަޔަކުކަން ނޭގި ލިޔުން މައްސަލައަކަށްވާ ހިސާބަށް ދަނީއެވެ."

ނެރެނުނު ދެނޫސް ކަމުގައިވާ "ހޮޅުއަށި" އަދި "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" މިސްރާބު ހުރި ގޮތާމެދު އަޅުގަނޑުގެ ޒަމީރު ގަބޫލް ކުރި ގޮތް ހިއްސާ ކުރީމެވެ. "އެހެން ނަމަވެސް އެ ލިޔުންތެރިން އެކަން ގެނެސްފައި ވަނީ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ސުލްހަވެރިކަމާއެކު ވާހަކަދެއްކުން މި ޙިޔާލު ދޫކޮށް ފާޑު ކިޔުމާއި ހަޖޫ ޖެހުމުގެ ގޮތަކަށެވެ. އަދި ޒާތީ ވާހަކަތައް ގެނެސްފައި ވާގޮތުން އިސާހިތަކު ފިތުނަވެރިކަމެއް އަތުވެދާނެކަމުގެ ބިރުހީވެދާ ގޮތަކަށެވެ."

ފެކަލްޓީގައި ނޫހެއް ނެރޭނަމަ އެނޫހުގެ މިސްރާބު ބައްޓަން ކުރަންވީ ކޮންގޮތަކަށްކަން އަޅުގަނޑަށް ފެނުނު ، އަޅުގަނޑަށް ވިސްނުނު އެންމެ ފުރިހަމަ އަކަށް ބުނެދިނީމެވެ." އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ގޮތުގައި އެންމެ ރަންގަޅު ގޮތުގައި ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި ނޫހެއް ނެރޭނަމަ، އެނޫހުގެ މިސްރާބު ބައްޓަން ކުރަންވީ އެކުލުންތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ގެނުވައިދޭ ނޫހަކަށެވެ. ލިޔުންތެރީންނަކީ ކޮންބަޔެއްކަން އެނގޭ ހަރުދަނާ ޒިންމާދާރު ނޫހަކަށެވެ. ކިޔަވައި ދިނުމާއި އިދާރީ ގޮތުން ޖެހޭ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ދަރިވަރުންގެ ފަރާތުން އެއްބާރުލުން ލިއްބައިދޭ އިތުރު ޚިޔާލް ފޯރުކޮށްދޭ ނޫހަކަށެވެ."

އަޅުގަނޑު ހިތުން ނަސޭހަތެއްގެ ގޮތުގައި ފުދޭނެ މިންވަރަށް އަޅުގަނޑުގެ ލަޔާގަތާއި ގާބިލިއްޔަތު ތަންދިން އެންމެ މަތީ މިންވަރަކުން އަޅުގަނޑު އެލިޔުން ތަކުގައި ފެކަލްޓީގައި ތަޢުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންދާ އެންމެހާ ދަރިވަރުންނަށް ނަސޭހަތް ދިނީމެވެ. މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ދެކެމުންމިދާ ދުވަސް ނުގެނައުމަށެވެ. ދަރިވަރުންގެ އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަކަން ބަދަހި ކަމުގައި ބެހެއްޓުމަށެވެ. ނަމަވެސް....

އާޙް..! ނުވިސްނޭ ދަރިވަރުންތަކެއްގެ ކަޗަޑާކަން އެބައި މީހުން ދައްކުވައިދީފިއެވެ. ވަރަދާނަ އެއްގެ ކޮޅުމަތި ދައްކުވައި ލައިފިއެވެ. "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" ގެ ނަމުގައި ތިންވަނަ އަދަދެއް ނެރެ، ފެކަލްޓީގެ އެތައް ދަރިވަރުންނެއްގެ އަބުރު ވެއްޔާ މޮޑެލައިފިއެވެ.

ލޮބުވެތި އެކުވެރީންނޭވެ! އެއްވެސް ލާބައެއްނެތް ކަމެއް ކުރުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ލާޗާރުބިޗާރަށް ތެޅިފޮޅި އުޅުމަށްވުރެ ތަންކޮޅެއް ބަނިޔާދަންކޮށް އުޅުން އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް މާއައުލާކަން ބޮޑެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނީ މުސްތަގުބަލުގައި މިގައުމުގައި ވަކީލުންނަށްވުމުގެ މާތް ރަނގަޅު މަގްސަދުގައި ކިޔަވަމުންދާ ދަރިވަރުން ތަކަކީމެވެ. އެހެންނޫންތޯއެވެ!

ތަފާތު ނަންނަމުގައި ނޫސްނެރެ ގުޖަޑު އުފެއްދުމުގެ ބޭނުމަކީ ފަހެ ކޮބައި ހެއްޔެވެ! ބުންޏޭ ބުންޏޭ ކިޔައިގެން މިފަހަރު މިނޫސް ނެރުމުގައި ބައިވެރިވި ކޮންމެ ދަރިވަރަކު އަޅުގަނޑު ކުއްވެރި ކުރަމެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި އެއީ އެކަމުގައި ބައިވެރިވި ދަރިވަރުން ހިންގި ބޮޑު ޖަރީމާއެކެވެ. އެބައިމީހުންނަށް ހައްޤު އަދަބު ލިބެންވާނެއެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް އަރައެވެ! ބުންޏޭ ބުންޏޭ ނޫހުގެ ކަރާނީ ބޭނުންވަނީ ކޯއްޗެއް ތޯއެވެ؟

އެޓެންޑެންސްގެ ކަންތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށިވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ.

އެޓެންޑެންސްގެ ކަންތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށިވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ

ހާޒިރީ ބެލުމަށް ދީފައިވާ އަހަންމިއްޔަތު

ކޮލެޖަށް އަދި ވަކިން ހާއްސަކޮށް ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯއަށް އަލަށް ވަންނަ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް އެކުއްޖެއްގެ ތަޢާރަފުގެ ބައްދަލުވުމުގައި ފުރަތަމަވެސް އިންޒާރު ދެވޭނީ ހާޒިރީގެ ކަންތަކާ ގުޅޭގޮތުންނެވެ. އެއީ ކުލާހަށް ބަރާބަރަށް ހާޒިރުވާން ޖެހޭނެ ކަމަށާއި، 80 ޕަސެންޓް ހާޒިރީ އެކުއްޖަކަށް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ އިމްތިހާން ހޯލަށް ނުވަދެވޭނެ ކަމަށެވެ. ހަމައެހެންމެ ހާޒިރީގެ ތަފާސްހިސާބު ދައްކުވައިދޭ ތާވަލު ތަކަކީ މަހުންމަހަށް އިއުލާންބޯޑުގައި ނެރެވޭ އެއްޗެކެވެ. މިހިރަމިހިރަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ކަންތަކަކީ ފެކަލްޓީއިން ވަކިހާއްސަ ސަމާލު ކަމެއްދެވޭ ކަމެކޭ ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ހާލަތު

ފެކަލްޓީގައި ހާޒިރީ ބެލުން ނުވަތަ ހާޒިރީ މާކް ކުރުމުގެ ހާލަތު އޮތީ އޭގެ އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ނޫނެވެ. ހާޒިރީ ބެލުމުގައި އެކި ލެކްޗަރަރ އިން ކަންތައް ކުރަނީ އެކި ގޮތްގޮތަށެވެ. ފަހަރެއްގައި ވަކި އުސޫލްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައި ނުވާތީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ކަންމިހެން އޮތަކަސް އެންމެންގެ މައްޗަށް އެއްއުސޫލެއް ވާކަމެއްގައި އެކަމެއް ތަންފީޒުކުރުމުގައި ވެސް ތަފާތުކުރުންތަކެއް ހުރުމަކީ ގަބޫލްކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ބައެއް ލެކްޗަރަރ އިން ހާޒިރީ މާކުކުރައްވަން ދެއްވަނީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށެވެ. އަނެއްބައި ލެކްޗަރާރ އިން އެމީހުން އަމިއްލަޔަށް މާކުކުރައްވަނީއެވެ. މިފަދައިން އަމަލު ކުރެވޭއިރު ދަރިވަރުންގެ އަތަށް މާކު ކުރައްވަން ދެއްވުމުން ބައެއްފަހަރު ގޯސް ހިނގާތަން ވެސް އާދެއެވެ.

ކަރަޕްޝަން ބޭނުންކޮށްގެން ހާޒިރީ ހޯދުން

މިއީ އަޅުގަނޑުމެން އާންމު ކޮށް ކިޔާގޮތެވެ. ފަހަރެއްގައި އެހާ ގާތް ބަހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މިބަހަކީ ފެކަލްޓީގައި ތައުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންދާ ގިނަ ދަރިވަރުންނާ ރައްޓެހި ދަރިވަރުން ދަންނަ ބަހެކެވެ. މިގޮތަށް ހާޒިރީ ހޯދޭ ގޮތަކީ ކުލާހަށް ނުދާ ކުއްޖަކު ކުލާހަށް ދިޔަ ކުއްޖަކަށް ގުޅާފައި އޭނާ ކުލާހަށް ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖެހުމަށް ބުނަނީއެވެ. ދެން އެކަން ހަވާލު ކުރެވުނު ކުއްޖާ އޭނާ އަތަށް ހާޒިރީ ފައިލް އައުމުން ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުއްޖާ ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހަނީއެވެ. ހަމައެހެންމެ ބައެއްފަހަރު ހާޒިރީ މާކް ކުރަން ފުރަތަމަ ލިބޭ ކުއްޖާ ކުލާހުގެ ހުރިހާ ކުދިން ހާޒިރުވި ކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހާތަން ވެސް އާދެއެވެ.
އަޅުގަނޑު މިވާހަކަތައް ދައްކާއިރު މިވާހަކަތަކަކީ އެއަޑުއިވުމުން އާގަމަވެ ބޭހޯސްވާންވީ ވަރުގެ ވާހަކަ ތަކެއް ނޫނެވެ. މިއީ ހަމަ އެންމެން ވެސް ދަންނަ ބޮޑުސިއްރެކެވެ. ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ގަޑިތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންޓްރެކްޓް ލޯ 2، އެޑްމިންލޯ، ޕީއައިޖޭ މިމާއްދާތަކުގައި ރެޖިސްޓްރީ މާކްކުރައްވަން ދެއްވާނީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށްކަން އެންމެންވެސް ދަނެވެ. އަދި އެކަމުގެ ފައިދާ ނުރަނގަޅުގޮތުގައި ވަރަށް ގިނަކުދިން ނަގައެވެ. ފަހަރެއްގައި މިކަން ނޭގޭނީ އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން ފެކަލްޓީގައި ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޮޑުންނަށް ވެދާނެއެވެ.

އިހުމާލެއް....!

ވަރަށްފަހުން ހިނގައި ދިޔަ ކަމެކެވެ. ފައްޔާޒް އުސްތާޒްގެ ގަޑިއެއްގައި އުސްތާޒް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ދެއްވީ ދަރިވަރުންގެ އަތަށެވެ. އާދައިގެ މަތިންނެވެ. މާކް ކުރައްވައި ނިމުމުން އުސްތާޒް ހާޒިރީ ބެއްލެވިއިރު ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ދަރިވަރަކު ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހައިފައި އޮތެވެ. އެހެންވެ އުސްތާޒް ހުރިހާކުދިންގެ ނަންގޮވައި އަލުން ހާޒިރީ ބެއްލެވީއެވެ. އެދުވަހު ކުލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ދަރިވަރުން ކުލާހަށް ހާޒިރު ވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖަހައިފައި އޮތެވެ. އެދުވަހުގެ ފަހުން އުސްތާޒް ދަރިވަރުންގެ އަތަށް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ނުދެއްވައެވެ. ނަމަވެސް މިއާ އިދިކޮޅަށް އެދުވަހުގެ ފަހުންވެސް އުސްތާޒް ދަރިވަރުންގެ އަތަށް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ދެއްވާނަމަ އެގަޑީގެ ހާޒިރީ މައްސަލަ ތަކުގައި އުސްތާޒްގެ އިހުމާލެއް އޮތީހެވެ. އަދި ކުރިން މިބުނެވިދިޔަ ވާހަތަކަށް ވިސްނާލުމުން ހާޒިރީ ބެލުމުގެ ކަންތަކުގައި މައްސަލަތަކެއް އުޅޭކަން ސާފުވެއެވެ. އަދި އެމައްސަލަތަކަކީ ހައްލު ކުރެވޭނެ މައްސަލަ އެއްކަން ފެކަލްޓީގެ ކުރީގެ ޑީން އަމަލީގޮތުން މިވަނީ ދައްކަވާފައެވެ. މައްސަލައެއް އެބައުޅޭކަން އެނގިހުރެ އެއަށް ހައްލު ހޯދަންވާނެއެވެ. ނުހޯދައި ދޭނަމަ ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޭފުޅުންގެ އެވަނީ އިހުމާލެކެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑަށް ވިސްނޭގޮތެވެ.

ވަރަށް ދެރަ ގޮތެއް...!

ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުގެ ދަށުން 10 ގަޑީގެ ހާޒިރީ ނުލިބިއްޖެ ނަމަ އެކުއްޖަކަށް އިމްތިހާންހޯލަކަށް ނުވަދެވެއެވެ. މިއީ މިކަން ހިންގަމުންދާ ގޮތެވެ. ވަރަށް ހަރުކަށިކޮށް ވާކަމެކެވެ. 2009 ވަނަ އަހަރު، މިއަހަރުގެ ދެވަނަ އަހަރުގެ ފިރިހެން ކުއްޖަކަށް އަޅުގަނޑު ހަނދާންވާގޮތުން ޓޯޓް އިމްތިހާން ބަރާބަރު 10 ގަޑި ހަމަ ވުމުގެ ސަބަބުން ނުލިބެއެވެ. އެދަރިވަރު އޭނާ 10 ގަޑިހަމަ ނުވާނެކަމަށް އެޕީލް ވެސް ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް އޭނާއަށް ޓޯޓް އިމްތިހާން ނުލިބެއެވެ. އެހެން ވުމުގެ ސަބަބުން އޭނާއަށް ޖެހޭނީ ދެން އަންނަ އަހަރެއްގައި އަލުން އެމާއްދާ ހަދާށެވެ. މިއަހަރުވެސް ގަޑިތައް ފުށުއެރުމުގެ ސަބަބުން އެދަރިވަރަށް ޓޯޓް މާއްދާ ނުހެދެއެވެ. އަންނަ އަހަރުވެސް އެގޮތަށް ވުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. ވަރަށް ދެރަ ގޮތެކެވެ. ފެކަލްޓީގައި ހަނދާންވާގޮތުން 2005 ވަނަ އަހަރު ކިޔަވަން ފެއްޓި އަންހެން ދަރިވަރަކު ހާޒިރީގެ މައްސަލަ ތަކުގައި އަދިވެސް ކިޔެވުން ނުނިމި އެބައުޅެއެވެ. ހަމައެހެންމެ މިއަހަރުވެސް ހާޒިރީ ނުލިބިގެން ދަރިވަރަކު ރޯންވެސް ރުޔެވެ.

އިލްތިމާސް....!

ފެކަލްޓީގެ އެޓެންޑެންސް ބެލުން އޮތީ އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ނޫނެވެ. ގަބޫލް ކުރަމެވެ. 10 ގަޑި އަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުއްޖަކަށް އިމްތިހާން ހަމަ ނުދޭންވީއެވެ. އެއީ އެންމެ އިންސާފުވެރި ގޮތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކަންތައްތައް ވާގޮތުން ލެކްޗަރަރ އިންގެ އިހުމާލުގެ ސަބަބުން 20 ގަޑި އަށް ހާޒިރު ނުވާ ކުދިންނަށް ވެސް އިމްތިހާން އެބަ ލިބިދެވެއެވެ. 11 ގަޑިއަށްވެސް އެބަ ލިބިދެވެއެވެ. މިދިޔަ ސެމިސްޓަރ ގައި އެންމެ ގަޑިއަކަށް ހާޒިރު ވިދަރިވަރަކަށް ވެސް އިމްތިހާން ލިބުނެވެ. އިންސާފު ކޮބައި ތޯއެވެ؟ ފަރުވާ ބަހައްޓައިގެން ނަމަވެސް 10 ގަޑިއަށް ހާޒިރު ނުވެވުނު ކުއްޖާއަށް އިމްތިހާނު ނުލިބެއެވެ. އެފަދަ ދަރިވަރުން މާޔޫސްވެފައިވާ ހާލު ކަރުނައަޅަމުންދާއިރު އެއްކަލަ ބޭއިންސާފުން ހާޒިރީ ލިބި ހަގީގަތުގައި މިނަށްވުރެ ގިނައިން ހާޒިރު ނުވާ ކުދިންނަށް އިމްތިހާނު ލިބި މަޖާކުރަމުން ހަށިފުރާނޭވާލަމުން ދަނީއެވެ.
މިއީކީ އިންސާފެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މިއީ މިސެމިސްޓަރގައި ވެސް ފެކަލްޓީގައި ކަން ހިނގައިފައި ވާގޮތެވެ. އެހެންކަމުން ތަފާތު އުޒުރު ތަކާއި ހެދި 10 ގަޑި ހަމަ ވެގެން އިމްތިހާނު ނުލިބޭ ދަރިވަރުންނަށް ހަރުކަށިނުވެ، އެކުދިންގެ އުޒުރު ތަކަކީ ގަބޫލް ކުރެވޭ އުޒުރުތަކެއް ނަމަ އިމްތިހާން ލިބޭގޮތް ހެދުމަކީ އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ އެންމެ އިންސާފުވެރި ގޮތެވެ. އަޅުގަނޑު ހިތުން އެއީ އިންސާފު ޤަބޫލް ކުރައްވާ އިންސާފަށް ލޯބި ކުރައްވާނަމަ ފެކަލްޓީގެ ބަސްބުނަން ތިބޭ ބޭފުޅުން އަމަލުކުރެއްވުން އެންމެ ރަނގަޅުގޮތެވެ. އެޓެންޑެންސްގެ މައްސަލަތަކުގައި ފެކަލްޓީގެ ޑީންއާއި ލެކްޗަރާރއިން މާހަރުކަށި ވެލެއްވުމަކީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެކަމުގައި ހަރުކަށި ނުވުމަށް ދަރިވަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަނޑު އެދެމެވެ.

ތިބޭފުޅުން ދެކިލައްވަނީ ކޮންގޮތަކަށްތޯއެވެ؟

Introducing a bulk SMS system in FSL

ފެކަލްޓީގައި ބަލްކް އެސްއެމްއެސް ކުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރުން
ސްކޫލް ދުވަސްވަރު ކިޔެވި ދިވެހި ފޮތެއްގައި ދުނިޔެ ކުޑަ ތަނަކަށް ވެއްޖެ ކަމަށް ބުނެފައި ވުމުން ހަގީގަތުގައި އެބުނަނީ ކީކޭކަން ނޭގި އެބުނުމަށް ރައްޓެހި ވަރަށްގިނަ ކުދިން ހީ މަލާމާތްކޮށް އުޅުނެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް ދުނިޔެ ވަރަށް ކުޑަ ތަނަކަށް ވެއްޖެ އެވެ. އެއްފަރާތުގައި ހުރެ ބަލާލީމާ އަނެއްފަރާތް ސާފުކޮށް ފެންނަހާ ކުޑަތަނަކަށެވެ. ޙަބަރާއި މުއާސަލާތީގުޅުމުން ތަފާތު ދުރު ދެ ގައުމުގައި ތިބި ބަޔަކު އެއްކޮޓަރިއެއްގައި އެއްމޭޒެއްގެ ދޮށުގައި ތިބެގެން ވާހަކަ ދައްކާ ޚިޔާލު
ބަދަލުކޮށް ހެދޭހާ ކައިރި ތަނަކަށެވެ.

މިހާލަތަށް އިންސާނީ ދިރިއުޅުން ތަހްޒީބުވެފައި ވާއިރު، ދިރިއުޅުމުގެ ފަސޭހަތައް އަތްފޯރާފަށުގައިވާއިރު އެ ފަސޭހަ ތަކުގެ ބޭނުން ފުރިހަމަ ރަނގަޅުގޮތުގައި ހިފަންވާނެއެވެ. ކޮންމެ ދާއިރާއެއްކަމުގައިވި ނަމަވެސް ޒަމާނީ އާއީޖާދުތަކާއި އާވަސީލަތްތަކުގެ ބޭނުން ހިފާނަމަ އެބަޔަކަށް ދިރިއުޅުމުގައި ފަސޭހަތަކެއް ލިބި ކުރިއަރައިގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއްނޫނެވެ.

އަޅުގަނޑު މިހާރު ތަޢުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންމިދާ ޝަރީއަތާއި ޤާނޫނުގެ ފެކަލްޓީގައި ވެސް މިދެންނެވި ގޮތަށް ކިޔެވުމާއި ރޭވުމާއި އިންތިޒާމްކުރުމުގައި ބޭނުން ހިފިދާނެ "ޒަމާނީ ފަސޭހަތަކެއް" ވެއެވެ. އެފަސޭހަތަކުގެ ތެރެއިން ފެކަލްޓީގެ މާހައުލަށް މިވަގުތައް އެންމެ ބޭނުން ހިފޭނެ އެންމެ ފައިދާ ކުރާނެ އެއް ފަސޭހަ އަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި މިޒަމާނުގެ ގިނަ ކޮލެޖްތަކުގައި ވާފަދައިން ޚަބަރުކުރާނެ ނުވަތަ ޚަބަރުފަތުރާނެ ވިއުގަ އެއް ގާއިމް ކުރުމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން ކިޔަވަން ޖެހިފައިވާ މާހައުލުގެ ގޮތުން، ދުވަސްވަރުގެ ގޮތުން ޒަމާނުގެ ގޮތުން އެކިއެކި ކަންކަމުގައި (މިސާލަކަށް ކުލާސް ކެންސަލް ވުން، އިމްތިޙާން ނަގާ ތާރީޚް ބަދަލުވުން) އެނގެން ޖެހޭ މުހިންމު މަޢުލޫމާތު ލިބެންޖެހޭ ވަގުތުގައި ނުލިބޭތަން އާދެއެވެ. މިފަދަ ގޮތަކަށް ކަންތައްވުމުން ބައެއްފަހަރު ބައެއްކުދިންނަށް ދެރަ ލިބޭތަންވެސް އާދެއެވެ. މިސާލަކަށް މިއަހަރު، ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިންނަށް ގެސްޓް ލެކްޗަރާއެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ އަންހެން ގާޒީއެއް ނަންގަވައި ދެއްވި އަބުރާ ބެހުމުގެ ދަރުހެއްގެ ޙަބަރު ލިބިފައި ނުވުމުން އެގަޑިއައް ހާޒިރުވީ ކުލާހުގެ ވަރަށް މަދު ކުއްޖެކެވެ.

ކަމަކީ ކަމުގެ ޒާތަށް ވިސްނައިފިނަމަ ވަރަށްފަސޭހަ ކަމެކެވެ. ކުރަން ނުވަތަ ފައްޓަންވެސް އުނދަގޫ ކަމެއް ނޫނެވެ. މުއާސަލާތީ ވިއުގަ ނުވަތަ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމެކޭ ކިޔަމާ ހިގާށެވެ. ކުއްލި ގޮތަކަށް ނޫންނަމަ އަވަސް ގޮތަކަށް ދަރިވަރުންނަށް އަންގަން ޖެހޭ ގިނަ އެންގުންތައް އެންގުމުގައި ފަސޭހަތަކެއް ލިބިގެންދާނެ އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށް މުޢާސަލާތީ ގުޅުން ގާއިމްކޮށްދޭ ސިސްޓަމެކެވެ.

ތަންކޮޅެއްކުރީގައި މަޖިލީސްގެ ކެމްޕެއިން ދުވަސްވަރުގައި އަޅުގަނޑަށް އަމަލީ ގޮތުން މިފަދަ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުން ކުރެވި ތަޖުރިބާ ލިބުނެވެ. އޭރު އެ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމް ބޭނުން ކުރިގޮތުގެ ވިސްނުމާއެއްގޮތަށް ފެކަލްޓީގައި މިފަދަ އެސްއެމްއެސް ސިސްޓަމެއް ގާއިމް ކުރެވިދާނެކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލް ކުރެވެއެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ސިސްޓަމެއް ގާއިމްކުރެވިދާނެ ގޮތުގެ ޚިޔާލު އަޅުގަނޑު ކިބައިގައި ހުރި މިންވަރަކުން ފެކަލްޓީގެ ހިންގުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެހާ ބޭފުޅުންނަށް އަރުވަމެވެ.

މިކަމަށް ބޭނުން ވަނީ ބުލޫޓޫތް ހުރި ކޮންޕިއުޓަރަކާއި ބުލޫޓޫތް ހުރި ފޯނަކާއި (ސިމްކާޑް)ބަލްކް އެސްއެމްއެސް ކުރާ ސޮފްޓްވެއާއެކެވެ. ސޮފްޓްވެއާ އަކަށް އަޅުގަނޑަށް އެންމެ ކަމުދަނީ "އެސްއެމްއެސް ކާސްޓަރ" ކިޔާ ސޮފްޓްވެއާއެކެވެ.
އެ ސޮފްޓްވެއަރ ނުވަތަ އެޕްލިކޭޝަން އިންޓަރނެޓް އިން ޑައުންލޯޑް ކުރެވޭނެއެވެ. www.smscaster.com.އިންޓަނެޓް އިން ސޮފްޓްވެއާ ގަންނަނަމަ އެއްއަހަރުގެ ލައިސަންސް ލިބެނީ ފުދޭ ވަރަކަށް އަގު ބޮޑު ކޮށެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުގެ އަތުގައި އޭގެ ރެޖިސްޓަރޑް އެޑިޝަންއެއް ވުމާއެކު އޭގެ ބޭނުން ފެކަލްޓީއަށް ހިފިދާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ. ހަމައެހެންމެ އިތުރަށް ބޭނުންވާނީ ފެކަލްޓީއަށް ހާއްސަ ސިމް ނަމްބަރެކެވެ.

ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ބޭނުން ކުރާނަމަ ބްލޫޓޫތް ހުރި ފޯނެއް އެކަމަށް ޚާއްސަ ކުރުމަކީ އެކަން ކުރުމަށް އެންމެ އެދެވޭ ގޮތްކަމުގައި ގަބޫލް ކުރެވެއެވެ. އިތުރަށް އަމަލީ ގޮތުން ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ކުދިންގެ (ވަކިވަކި ގުރޫޕްތައް ހިމެނޭ ގޮތައް) ލިސްޓެއް ހަދައި ސީއެސްވީ ފައިލް ހެދުން ހިމެނެއެވެ. ފެކަލްޓީއިން އެދޭނަމަ މިކަން އަޅުގަނޑުމެން ދަރިވަރުން އަމިއްލައަށް ކުރުމަކީ ހަމައެއްވެސް ބުރައެއް އުފުލުމަކާއި ނުލައި ކުރެވިދާނެކަމެކެވެ.
މިކަންކަން ފުރިހަމަ ވުމުން ފެކަލްޓީއިން ހަމައެކަނި ކުރަން ޖެހޭނެކަމަކީ ކުލާހެއް ކެންސަލް ވެއްޖެ ނަމަ ކޮންޕިއުޓަރުން އެސްއެމްއެސް ކާސްޓަރ އެޕްލިކޭޝަން ހުޅުވުމަށްފަހު، މޯބައިލްފޯނާއި ކޮންޕިއުޓަރާއި ދޭތި ބްލޫޓޫތް ކަނެކްޝަންއިން ގުޅުވައި، ޙަބަރު ދޭންބޭނުންވާ ދަރިވަރުންގެ ގުރޫޕް ސިލެކްޓްކޮށް މެސެޖެއް ކޮންޕޯސް ކުރުމަށްފަހު "ސެންޑް" އަށް ކްލިކް ކުރުމެވެ.

އަޅުގަނޑު އުންމީދު ކުރަނީ މުސްތަގުބަލްގައި ވީހާވެސް އަވަސް މުއްދަތެއްގައި ފެކަލްޓީ އިން މިގޮތަށް އެސްއެމްއެސް އިން ހަބަރު ފަތުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމް ކުރާނެ ކަމަށެވެ. އަދި ވީހާވެސް އަވަސް މުއްދަތެއްގައި އަޅުގަނޑު ކުރިން މިދެންނެވި ޚިޔާލު ފެކަލްޓީގެ އިސްބޭފުޅުންނަށް މާތްﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކު އަރުވާނަމެވެ.
މިހާރުވެސް ފަހުންވެސް މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް އެދެނީ އަޅުގަނޑުމެން ތައުލީމް ހާސިލް ކުރަމުންމިދާ ލޮބުވެތި ފެކަލްޓީއަށް އަދަށްވުރެ ފަހި މާދަމާއެކެވެ
.

Importance of shari'ah as a source of law

މަސްދަރެއްގެ ގޮތުގައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގެ މުހިންމުކަން

ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތަށް އަމަލުކުރެވެން ފެށުނީ، ހިޖްރައިން 548 ވަނަ އަހަރު (މީލާދީން 1153 ވަނަ އަހަރު) ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަދުން އިސްލާމްވެ ދިވެހިދައުލަތުގެ ދީނަކީ އިސްލާމްދީންކަމަށް ހަމަޖެހުމާއިއެކުއެވެ. އިސްލާމްވުމަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުތަކުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރަކީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތެވެ. ނަމަވެސް ކުރިއްސުރެ ހިނގަމުންއައި ބައެއްއާދަކާދަތައް ބަދަލެއްނައިސް ހިނގަމުން އައެވެ. އަދި ބައެއް އާދަކާދަތައް ބަދައެއް އައުމަކާއި ލުނައި ވެސް ހިންގައިފައިވެއެވެ.

މިހާރުގެ ޤާނޫނު އަސާސީން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ މަސްދަރުތައް އެމަސްދަރުތަކުގެ މުހިންމު ކަމުގެ މައްޗަށް ބަލާފައި އެ ހައިރާރކީގެ ދަށުން އަތުރާލާނަމަ އިސްލާމީ ޝަރީއަތަކީ އެންމެ މުހިންމު މަސްދަރުކަމުގައި ބުނެވިދާނެއެވެ. މީހެ އެއްހެއްކަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ވާންޖެހެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތާ ޚިލާފުވެގެން ނުވާނެއެއްޗަކަށެވެ. ހަމައެހެންމެ ޤާނޫނު ތަކާއި ޤާނޫނުން ބާރު ލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދުތައްވެސް ވާން ޖެހެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އަންގަވާފައިވާ ގޮތާއި ތަޢާރުޒު ވެގެން ނުވާނެ އެއްޗެއްސަށެވެ.

ޤާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާން ވެގެން ވަނީ އިސްލާމްދީނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރު ކަމުގައެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފުއެއްވެސް ޤާނޫނެއް ނުހެދޭނެ ކަމުގައެވެ.

އަސާސީ ހައްގުތަކާއި މިނިވަންކަން ލިބިދިނުމުގައިވެސް ޤާނޫނު އަސާސީ ކަވަރުކޮށްދެނީ އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފު ނުވާނޭ ގޮތުގެ މަތިން އެހައްގުތަށް ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ލިބިގެންވާކަމެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރު ލިބިދިނުމުގައި ވެސް ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ ކަމަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޤާނޫނު ހެދުމާއި، ޤާނޫނުނަށް ބަދަލުގެނައުމާއި އަދި ޤާނޫނު ބާތިލް ކުރުމުގެ ބާރު ލިބިދީފައި ވަނީ ވެސް އިސްލާމްދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފް ނުވާނޭ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ.

ޤާނޫނު އަސާސީގައި ފަނޑިޔާރުން ކަންތައްކުރަންވާނެ ގޮތް ބަޔާންކޮށްދެމުން ބުނެފައިވަނީ، ފަނޑިޔާރުން އަމަލު ކުރަންވާނީ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނުގައި ވަކިގޮތަކަށް ކަނޑައެޅިފައި ނުވާ ކަންކަމުގައި، އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އެކަމެއް ކަނޑައެޅިފައިވާގޮތަށް ރިޢާޔަތް ކޮށްކަމަށެވެ.
ޤާނޫނު އަސާސީގެ އެކިއެކި މާއްދާތަކުގައި ޤާނޫނު އަސާސީ އަށް ކިޔަމަން ގަތުމަށް އެންގިފައިވާއިރު، އަދި ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް (މިސާލަކަށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް، ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް، މިނިވަން މުސްތަގިއްލު މުއައްސަސާ ތަކާއި މަގާމްތައް) ޤާނޫނު އަސާސީއާއި އެއްގޮތަށް ކަންތައް ކުރުމަށް އެންގިފައިވާއިރު، ޤާނޫނު އަސާސީގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި ކުރިން ބުނިހާ މާއްދާތަކާ އަޅާކިޔާލުމުން އެންގެނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ އެންމެ މުހިންމު މަސްދަރު ކަމުގައެވެ.

ކުރީގެ ލިޔުއްވުން ތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިސްލާމްދީން އައުމަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފަނޑިޔާރުންނާއި ނާއިބުން މައްސަލަ ނިންމެވުމުގައި ބައްލަވަމުން ގެންދެވި އެންމެ އިސްއެއް މަސްދަރަކީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތްކަމެވެ. ނަމަވެސް 1932ވަނަ އަހަރުގެ ޤާނޫނު އަސާސީ އަށް އަމަލު ކުރަން ފެއްޓުމާއި އެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ އެންމެ އިސްމަސްދަރަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ކަމުގައި ކަނޑައެޅުނެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިހާރު އަމަލު ކުރެވެމުންދާ 2008ގެ ޤާނޫނު އަސާސީ ގައި ވަރަށް ސާފު ބަހުން ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރަކީ އިސްލާމްދީން ކަމުގައި ބުނެފައެވެ.

މައްސަލަތައް ފައިސަލާ ކުރުމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުން އަމަލު ކުރަނީ، ފުރަތަމަ އެމައްސަލައިގެ ހައްލު ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނުން ނުވަތަ ޤާނޫނުން ބާރު ލިބިގެން ހެދިފައިވާ ގަވާއިދަކުން ނުލިބިއްޖެ ނަމަ ދެން ރުޖޫޢަވަނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އެކަމަކާ ގުޅޭ ގޮތަކުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބައެއް ޖިނާއީ މައްސަލަތުގައި އިސްލާމްދީނުގައި މަނާ ކުރައްވާފައިވާ ކަންތަކުގައި އެކަމަކީ މަނާކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނެއް ހެދި އާންމުކޮށްފައި ނުވުމުން ބައެއް މައްސަލަތައް ބެލެވެންނެތް ކަމަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އަދި މިފަދަ މައްސަލަތައް ހައިކޯޓުން އެމައްސަލަ އަލުން ބައްލަވައި އިސްލާމީ ޝަރީއަތާ އެއްގޮތަށް ނިންމަވާފައި ވެއެވެ.

މީގެ އެއް މިސާލަކީ ހައިކޯޓްގެ ގަޟިއްޔާ ނަމްބަރު 310/ HC-A/ 2009 އެވެ. (ސުލްހަތު ޢަބުދުﷲ ގެ މައްސަލަ) އެމައްސަލާގައި ޖިނާއީ ކޯޓުން ނިންމާފައި ވަނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ގޮތަކީ ކޮބައިތޯ ބެއްލެވުމެއް ނެތި، "ހޭއަރުވާލާނަމޭ" ބުނެ އިންޒާރުދީ ބިރުދެއްކުމަކީ މަނާކަމެއްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނެއް ހެދި އާންމުކޮށްފައި ނެތުމުންނެވެ. ހައިކޯޓުގެ ހުކުމްގައި ވާގޮތުން އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި މަނާކުރެވިފައިވާ އެއްވެސް ކަމެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުސޫލެއްގެ ގޮތުން ޙުއްދަކުރެވޭނެ އެއްވެސް ހަމައެއްނެތްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި 19 ވަނަ މާއްދާއާއި 59 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިންނާއި އަދި 142 ވަނަ މާއްދާއިން އެނގެއެވެ

( ނޯޓް: މިއީ "މޯލްޑިވިއަން ލީގަލް ސިސްޓަމް" ކިޔާ މާއްދާއެއްގައި އަޅުގަނޑު ހެދި އެސައިމެންޓެއްގެ އެއްބައެވެ).

vaahiyaathuthakun furifaivaa noos thakeh!

ހޮޅުއަށި ކިޔާ ނޫހެއް ނެރުމުން އެކަމާ ހިންހަމަ ނުޖެހިގެން، ކޮންމެވެސް ބަޔަކު ނުވަތަ މީހަކު "ބޭހާއި ނުކުޅޭތި ބަޑި" މިފަދައިން ނަންދީފައިވާ "ފޮޅި" އެއް ނެރެފިއެވެ. ކިޔައި ނިމުނު އިރު އަޅުގަނޑަށް ވެސް ހުރެވުނީ ހެވިފައެވެ. އާގަމަ ވެފައެވެ.

އޭގައި ފުރަތަމަ ސޮފްޙާގެ ފުރަތަމަ ޕެރެގްރާފްގައި ލިޔެފައިވެއެވެ. "އޭ މިތަނަށް އަލަށް ގުޅިގެން އުޅޭ ކުދިންނޭވެ. ....ތިއުޅެނީ ތިކުދިންގެ ސައިޒު އޮޅިގެންނެވެ." އަލަށް ގުޅިގެން އުޅޭ ކުދިންކަމަށް ލިޔެފައި ވުމާއި ގުޅިގެން އެބަޔަކީ ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިން ކަމަށް ވެފައި އެކުދިން ތެރޭގައި އަޅުގަނޑު ވެސް ހިމެނުމާއިއެކު، އަޅުގަނޑު އެނެރެވުނު ފޮޅި އާއިމެދު އެއްޗެކޭ ބުނެލާނަމޭ ހިތަށް އެރީއެވެ. ނަމަވެސް ފެކަލްޓީގައި އުޅެމުންދާތާ ތިން އަހަރު ފާއިތުވެފައި ވާތީ ޖޫނިޔާ ކުއްޖެއް ބާއޭ ނުވަތަ ނޫންބާއޭ ހިތުގައި ސުވާލު އުފެދެއެވެ.

ލިޔުމުގައި ފުރަތަމަ ވަނީ ޑީން އާއި ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންނާ ނުބެހުމަށެވެ. ވަރަށް ރަނގަޅު ވާހަކައެކެވެ. ލިޔުންތެރިޔާއެވެ! ނަސޭހަތް ދޭނަމަ ރިވެތި ބަހުން ދޭށެވެ. އަނެކާއަށް މަލާމާތްކޮށް ނުރުހުންވާ ފަދަ ގޮތަކަށް ނަސޭހަތް ދޭނަމަ އެފަދަ ނަސޭހަތެއް ބަލައިގަތުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެކެވެ. ބެރެކި ބަސްތަކެއް ބޭނުން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އޯގާތެރި ހިތްހެޔޮ ބަސްތަކެއް ބޭނުން ކުރުން ބުއްދިވެރިއެވެ.

މޮޅުބަސްތަކުން ސިފަކުރާއިރު ތިމާއަށް އެބަސްތައް ބޭނުން މިކުރެވެނީ އެންމެ ރަނގަޅަށް ތޯއެވެ. "ތިއުޅެނީ އަދި ކަރަންފޫ ނުވެއްޓޭ ކުދިންނެވެ" ވެއްޓޭނީ ކަރަންފުލެއް ނޫނެވެ. ވެއްޓޭނީ ކަރަންފުލުގަ އިންނަ މަލެވެ.

ފުރަތަމަ ލިޔުން ނިންމާފައިވާގޮތުން ހީވަނީ މި ލިޔުން ލިޔުނު ކުއްޖަކު މިއުޅެނީ "ހޮޅުއަށި" ކިޔާ ނޫހެއް ނެރޭތީ އެކަމާ ކަންބޮޑުވެގެންހެންނެވެ. އާންމު ބަހަރުވައިން ނަމަ ޖޭ ވެގެންނެވެ. ތިމާ އަމިއްލައަށް ތިމާއަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމަށް ބުނެ އުޅުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގެ ބޮޑާކަމުގެ ތެރެއިންވާސިފައެކެވެ.

އެލިޔުމުގައި އެކިގޮތްގޮތުން 60 ހައްވުރެ ގިނަ ކުށް ހުރެމެ، ހޮޅުއަށި ކިޔާނޫހުގައި ކުށް ހުންނަ ވާހަކަ ފާހަނގަކޮށްފައި ވުމުން ލިޔުން ލިޔުނު މީހެއްގެ ހަވާސް ހަމަބާވައޭ ސުވާލުއުފެދެއެވެ. އެ ލިޔުމުގައި އަދި ވެސް ވެއެވެ. "ޤާނޫނީ ގޮތުން މިރި ނުވަނީސް ގޮބޮޅި ވީމައި..." އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް ފާހަނގަ ކުރި ފަދައިން ސިފަކުރާ އިބާރާތްތައް ގެންނަ ކަމުގައި ވަނީނަމަ އެގެނެވެނީ ރަނގަޅަށްތޯ ބަލަން ވާނެއެވެ. މިރިއެއް ގޮބޮޅިއަކަށް ނުވާނެއެވެ. މިރިއެއް އޭގެ އެތެރޭގައި "ހެވާ" ލުމަށްފަހު ދެން އެމިރީގެ ނަން ބަދަލުވާނީ ކުރުނބަލަކަށެވެ. އެހެނެއްކަމަކު ގޮބޮޅިއެއް މިރިއަކަށް ވެދާނެއެވެ. ސަބަބަކީ މިރިއާއި ގޮބޮޅިއާއި ތެރެއިން ޅަވާނީ ގޮބޮޅިކަމުގައި ވާތީއެވެ.

ބޭހާއި ނުކުޅޭތި ބަޑި ލިޔުނު ފަރާތަކަށް
އޭ ލިޔުންތެރިޔާއެވެ. ކަލޭތީ ވަރަށް ފިނޑި ހިތްވަރު ދެރަމީހެކެވެ. ތިބާ ވެސް ތިވީ ހަމަ "ހޮޅިއަށި" ލިޔުމީހާއާއި އެއްފަދަ މީހަކަށެވެ. އެމީހަކަށް ވުރެންވެސް ކަންކަމުގައި މާ ޖެހިލުންވާ މީހަކަށެވެ. ތިއޮއް އަމިއްލައަށް ފިނޑިފީށަށް އަރަނީއެވެ. ކަންކަމުގައި ކެރިގެން އުޅޭށެވެ.
ކަންކަން ކުރުމުގެ ހޭޑިފޭޑި ރަނގަޅަށް އެންގިހުރެ ކުރާށެވެ. ނޫންނަމަ ތިބާ އަށް އެންމެން ކުރާނީ މަލާމާތާއި ފުރައްސާރައެވެ. ތިބާ އެންމެނަށް އަންގައިތިދެނީ ތިބާގެ ދޯހަޅިކަމާއި ގަބަރާ ކަމެވެ.

ފެކަލްޓީ އަކީ އެންމެންގެވެސް ތަނެކެވެ. ވަކި އަހަރެއްގެ ބައެއްގެ ތަނެއްނޫނެވެ. ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިންނަށްވުރެ ދެވަނަ އަހަރުގެ ކުދިން ސީނިއަރ ވުމަކީ އެކުދިންނަށް ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ކުދިން މާވަރެއްގެ އިޙްތިރާމްއެއް ކުރަންޖެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. އިޙްތިރާމް ނުކުރާށެކޭނޫނެވެ. އިޙްތިރާމްކުރުމަކީ ހަމަ ކޮންމެ ބަޔަކަށްވެސް އޮތް ދީނީ ވާޖިބެކެވެ. މިހެން ފިލާތިބެ ނީހައިން ފުރިފައިވާ ލިޔުންތަކެއް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން ވިއަސް ނެރޭނަމަ އިސާހިތަކު ފެކަލްޓީ މުޅިން އިންދިރާސްވެގެން ދިއުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ނޫސްނެރޭނަމަ ފާޅުގައި ކެރިގެން އުޅޭށެވެ. ވާހިޔާތު ތަކެއްގެ ބަދަލުގައި ތަންކޮޅެއް އިލްމީ އެހެން މީހުން ވެސް ބަލައިގަންނަ ލިޔުންތަކެއް ލިޔާށެވެ.

beyhaai nukulheythi badi :P

A humble request for all year 1 students
Please salute for senior students. Toke wisely with them. Do not use ur arrogant behaviors.

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެއް

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެއް!

ކޮންމެ ތަނަކީވެސް ވަކި ބައެއްގެ ދަށުން ހިނގާ ތަނަކަށްވާނަމަ އެތަނުގެ ހިންގާ ފަރާތުން އަންގާ އެންގެވުންތަކަކީ ވަކި ބަޔަކަށް ނުވަތަ ވަކި މީހަކަށް އެނގެން ޖެހޭ އެންގެވުމެއް ނޫނެވެ. ފެކަލްޓީއެއްގައި ނަމަ ފެކަލްޓީގެ އިދާރާއިން އަންގަންޖެހޭ އެންގެވުންތައް އެތަނުގެ ވަކި ބަޔަކަށް އެނގޭނަމަ އެއީ އެކަން ވެގެންވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ.

ދާދިމިދާކަށް ދުވަހު ފެކަލްޓީގައި އިހުއްސުރެ ބޭނުން ކުރަމުން އައި ކިޔަވާ މާލަން ނުވަތަ "ސްޓަޑީ ހޯލް" ކެންޓީނަކަށް ބަދަލު ކުރުމަށްޓަކައި އެތަން ބަންދު ކުރެވުނެވެ. އެކަމާ އެންމެން އުފާކުރި ނަމަވެސް ބައެއް ދަރިވަރުން ހިތާމަ ފާޅުވެސް ކުރިއެވެ. ސަބަބަކަށްވީ ކިޔެވުމުގެ ބޭނުމުގައި ބޭނުން ކުރަމުން އައިތަން ބަންދުކުރުމެވެ. ހަމައެހެންމެ ބަންދު ކުރި ތަނުގެ ބަދަލުގައި ކިޔަވާނެ އެހެން ކިލާސް ކޮޓަރި އެއްވެސް ނުލިބުމެވެ.

އަޅުގަނޑު ހިތުގައިވެސް އޭރު މިޝަކުވާ އޮތެވެ. ބައެއް ގާތް ރަހުމަތްތެރި ކުދިން ގާތު ޝަކުވާވެސް ކުރީމެވެ. ޚިޔާލުބަދަލު ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރުމަށެވެ.

އަޅުގަނޑު އެ ސްޓަޑީ ހޯލް ކެންޓީނަކަށް ބަދަލުކުރަން ބަންދު ކުރި ވާހަކަ ލިޔުނު އިއުލާން ފޮޓޯ ނަގާފައި ފޭސްބުކްއަށް ވެސްލީމެވެ. ފޭސްބުކްގައި އުޅޭ ފެކަލްޓީގެ އެންމެންނާ އެކަން ހިއްސާ ކުރުމަށެވެ. ފޭސްބުކްގައި އަޅުގަނޑު ފްރެންޑް ލިސްޓް އަތުރާފައިވާގޮތުން ފެލްޓީގެ ހުރިހާ އެންމެން ވާނީ އެއްގްރޫޕަކަށް ލާފައެވެ. އަދި އެފޮޓޯގައި އެހުރީހާމީހުން ވެސް ޓެގް ކުރީމެވެ.

ވަކިހާއްސަ މީހަކު ޓެގްކޮށްފައި ވަނީ އެމީހަކަށް ގަދަރު ކުޑަވާގޮތަށް ޖެއްސުމަށް ކަމަށް އަޅުގަނޑު ކައިރީ ފެކަލްޓީގައި ކިޔަވަމުންދާ އަޅުގަނޑު ވަރަށް ހެޔޮއެދޭ ދަރިވަރަކު ބުނެފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ ބުނާނަމަ އެފަދަ އެއްވެސް ނިޔަތެއްގައި އެކަން އަޅުގަނޑު ނުކުރާކަމެވެ. އަދި މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް ނުކުރާނަމެވެ.
ކުރިން މިދެންނެވި ފޮޓޯއަށް ކޮމެންޓް ކުރުމުގައި ވަރަށްގިނަ މީހުން ކިޔަވާނެ ތަނެއް ނެތުމުގެ ޝަކުވާ ފާޅުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ހަމަ އެފޮޓޯގައި ފެކަލްޓީއިން ދެވަނަ ފަންގިފިލާގެ ކިލާސް ރޫމްއެއް ސްޓަޑީ ހޯލްއެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖައްސާފައިވާ ވާހަކަ އެއްދަރިވަރަކު ލިޔެފައިވެއެވެ.

އާ ސްޓަޑީ ހޯލްއެއް ހަމަޖެހުނު ވާހަކަ ދަރިވަރުންނާ ހަމައަށް ފޯރައިފައި ވަނީ ތުންތުން މަތިންނެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް އެކަން އެންގުމުގައި ފެކަލްޓީގެ ޕިޔޯނުގެ ހިއްސާވެސް ބޮޑެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ޖަމާއަތެއް ހަދައިގެން ފެކަލްޓީގެ ސުޓޫޑަންޓް އެސޯސިއޭޝަންއެއް ހެދުމުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ތިބިތިބުމެއްގައި އޭނާ ބުންޏެވެ "ޑީން އަޅުގަނޑު ކައިރީ ދަންނަވާފައި ވަނީ ކުދިން ކިޔަވަން 3 ވަނަ ބުރީގެ ފުރަތަމަ ކިލާސް ތަޅު ނުލައި ބަހައްޓާށޭ"

ވެގެން ނުވާނެ ގޮތެކޭ އަޅުގަނޑު މިބުނަނީ މިހެން ވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެފަދަ އެންގެވުމަކީ ފެކަލްޓީގެ ވަކިދަރިވަރުން ތަކަކަށް ވަކިން އެނގެން ޖެހޭ އެންގެވުން ތަކުގެ ބަދަލުގައި އެންމެންނަށް އާންމުކޮށް އެނގެންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. އަޅުގަނޑަށް ޔަގީންކުރެވެނީ އެކަމަށްވެސް އިއުލާނެއް ޖެހިނަމަ އެއީ އެކަމުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތް ހެންނެވެ.

Acceptable amend …BUT !

ހިންހަމަޖެހޭ ބަދަލެކެވެ. އެހެނަސް!


އެމް. އެލް.އެސް ނުވަތަ "މޯލްޑިވިއަން ލީގަލް ސިސްޓަމް" މިމާއްދާއަކީ ފެކަލްޓީގައި ކިޔަވައިދޭ މާއްދާތަކުގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑަށް އެންމެ ފުރިހަމަ އެއްމާއްދާއެވެ. އަޅުގަނޑު އެންމެ ފުރަތަމަ 2008 ވަނަ އަހަރު މިމާއްދާ ކިޔެވިއިރު އެމާއްދާގެ ސިލަބަސްވާ ގޮތުން ފުރަތަމަ ކިޔަވަން ޖެހެނީ އިންގްލިޝް ލޯވ ގެ ބައިތަކެވެ. އެއަށްފަހު ދެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމް ގެ ބައިތަކެވެ. އޭރު އެމާއްދާއާއި ބެހޭގޮތުން ދަރިވަރުންގެ މައިގަނޑު ދެ ޝަކުވާ އޮތެވެ. އެއްޝަކުވާއަކީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމް ކިޔާ މާއްދާއެއްގައި އިނގިރޭސި ޤާނޫނީ ނިޒާމް ކިޔަވަން ޖެހުމެވެ. ދެވަނައަށް އޮތް ޝަކުވާ އަކީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމް ބޭރު ބަހަކުން ކިޔަވަން ޖެހުމެވެ.

ނަމަވެސް މިއަހަރު މިވަނީ އެމާއްދާގެ ސިލަބަސް އަލުން މުރާޖަޢާ ކުރެވި ދަރިވަރުންގެ ޝަކުވާތައް ބަލައިގަނެވި އެމާއްދާގެ ނަން އިވުމުންވެސް ހިންހަމަޖެހޭ މޮޑިއުލްއަކަށް އެމްއެލްއެސް ވެފައެވެ. އުފާވެރި ހަބަރެކެވެ. މޮޑިއުލް ރޭވިފައިވާ ގޮތުން މުޅިން ވެސް ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭ ޤާނޫނީ ނިޒާމާ ބެހޭ ބައިތަކެވެ. އެމާއްދާ ރަނގަޅުގޮތުގައި ކިޔަވައި ދެވިއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑު ހިތުން ފެކަލްޓީގެ ދަރިވަރަކު ދަސްވެނިވެގެން، ޤާނޫނީ ވަކީލެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރަން ފައްޓާއިރު އެމީހަކު ހުންނާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ހޭނިފައެވެ.

މާއްދާގެ ގަޑިތައް ރޭވިފައިވާގޮތުން ކޮންމެ ގަޑިއެއްގެ މައުޟޫއަށް ލެކްޗަރ (ފިލާވަޅު) ނަގައިދެއްވަނީ އެމައުޟޫއަކާ ގުޅޭދާއިރާއެއްގައި މަސައްކަތް ކުރާ ފަންނީ ބޭފުޅެކެވެ. މިސާލަކަށް އާއިލާ އާއި ބެހޭ ކޯޓުގެ ލެކްޗަރ ނަމަ އެ ލެކްޗަރ ނަންގަވައި ދެއްވަނީ އާއިލާއާއި ބެހޭ ކޯޓްގެ ރެޖިސްޓްރަރ އެވެ.

މިހާފުރިހަމަ ގޮތަކަށް މިދެންނެވި މާއްދާ ބައްޓަން ވެގެން އައިއިރު ހަނދާނުން ކައްސާލައިގެން ނުވާނެ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއްވެއެވެ. އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް ބުނި ފަދައިން އެމް.އެލް.އެސް ކުރިން ކިޔަވަމުން އައީ އިންގްލިޝް ލޯވގެ ބައިތަކަކާއެކުއެވެ. ފަހުން އާ މޮޑިއުލްއަކަށް ކިޔަވައިދޭން ފެއްޓިއިރު އުނި ކުރިބައެއް ވެއެވެ. މި އުނި ކުރި ބަޔާއިމެދު ކަންތައް ކުރަނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ! ފެކަލްޓީން މިހާތަނަށް އައިއިރު އެބަޔާމެދު ކަންތައް ކުރާނީ ކިހިނެއްކަމެއް ދަރިވަރުންނަށް އަންގާފައެއް ނުވެއެވެ. އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި އެފަދަ ވާހަކަތައް އޮންނަން ޖެހޭނީ ދަރިވަރުންނާ ވެސް ހިއްސާ ކުރެވިފައެވެ.

އުނިކުރިބައި މިކިޔާ ބަޔަށް ބަލައިލާއިރު އެބައިގައި ހިމެނެނީ އިނގިރޭސި ޤާނޫނުގެ ވަރަށް ބޭސިކް ބައިތަކެވެ. މިސާލަކަށް ސޯސަސް އޮފް އިންގްލިޝް ލޯވ، ސްޓެޓިއުޓަރީ އިންޓަރޕްރެޓޭޝަން ފަދަ ބައިތަކެވެ. ހަމަގައިމުވެސް މިބައިތަކަކީ ލޯސުޓޫޑެންޓަކަށް ވަރަށް މުހިންމު ބައިތަކެވެ. މިބައިތަށް ނޭގޭނަމަ އެދަރިވަރަކީ އިނގިރޭސި ޤާނޫނު ނުވަތަ ކޮމަންލޯ ގެ ތެރެއަށް ލޯހުޅުވިފައިނުވާ ދަރިވަރެކޭވެސް ބުނެވިދާނެއެވެ.

އެހެން މާއްދާއެއްގެ ސިލަބަސްއެއްގައި މިބައިތައް ހިމެނިފައިވާ ތަނެއް އަޅުގަނޑެއް ނުދެކެމެވެ. މިކަން މިފަދައިން އޮންނަނަމަ އެބަޔާމެދު ދެން ކަންތައްވާނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ. އެހެން މާއްދާއެއްގެ ސިލަބަސްއެއްގައި ހިމެނޭނީތޯއެވެ. ނޫނުނަމަ މިބަޔައް ބައެއް އެހެން ލޯ ފެކަލްޓީތަކުގައި އޮންނަހެން "އިންގްލިޝް ލޯވ" ކިޔާ މާއްދާއެއް އުފަން ކުރެވެނީތޯއެވެ. ނުވަތަ އެބައި އުނިކުރެވުނުފަދައިން ކަފުން ވެސް ކުރެވެނީތޯއެވެ.

ކިޔަވަން ތިބޭ ބަޔަކީ ދަރިވަރުން ކަމުގައި ވީހިނދު، ކިޔެވުމުގެ ކަންތަކާ ވިސްނާ ބަޔަކީ ދަރިވަރުން ކަމުގައިވީހިނދު ދަރިވަރުންނާ ހިއްސާ ކުރެވިގެން ދަރިވަރުންގެ ވިސްނުމާ ޚިޔާލާއެކު މިފަދަ ކަންތަކުގައި ނިމުމުގެ ސިއްކަ ޖެހުމަކީ އޭގެ އެންމެ އެދެވޭ ގޮތްކަމުގައި ދެކެމެވެ.

haaziree ves mihoadhenee nuhagguneve!

ހާޒިރީވެސް މިހޯދެނީ ނުހައްޤުންނެވެ!
މިދޭތެރެ އަކުން ވީގޮތަކީ، އެކި އަހަރުތަކުގެ ކުދިންގެ ހާޒިރީ ނެރުނުއިރު އަޅުގަނޑުގެ އަރަބިގަޑީގެ ލިމިޓްއިނީ ހަމަވެފައެވެ. މާނައަކީ ދެން އިމްތިހާނަށް ނުވަދެވޭނެއޭއެވެ. ނަމަވެސް މިކަމާ އަޅުގަނޑު މާބޮޑަކަށް ދެރަނުވަމެވެ. ސަބަބަކީ އަޅުގަނޑު ގުނި ގުނުމުގައި އެލިމިޓްހަމަ ވާންވީ ހަމަ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުފެނުމެވެ. ހައްޤު ހޯދުމުގެ ގޮތުން އަޅުގަނޑު ހާޒިރީގެ މައްސަލަތައް ލިޔާ ލިޔުމުގައި އެކަމަށް ދަޢުވާ ކުރީމެވެ.

ދެފަހަރަށް ކުރި މަސައްކަތުން މިއަދު ނެރުނު އާލިސްޓުގައި ވާގޮތުން އަޅުގަނޑަށް އެމާއްދާގެ އިމްތިހާނަށް ވަދެވެއެވެ. ނަމަވެސް މިފަދަ ފަސޭހަ ގޮތަކަށް މިކަން ވެގެން ނުދިޔަނަމަ، އާޙިރުގައި އިމްތިހާނު ބޯމަތީގައިވާއިރު އަޅުގަނޑަށް ޖެހޭނީ އިމްތިހާނަށް މުތާލިޢާ ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ނުހަޤުން ގެއްލިފައިވާ ގަޑިތަށް ހޯދުމަށް ގުރުބާން ވާށެވެ.

މީއީ ވަރަށް ގިނަ ކުދިންނަށް ދިމާވާ މައްސަލައެކެވެ. ބައެއްފަހަރު މީގެ ދިމާ އިނދިކޮޅަށް ވެސް ދިމާވެއެވެ. ކުލާހަށް ނުދާ ދަރިވަރަށް ވެސް ހާޒިރީ އޮންނާނީ ހަމަ ބަރާބަރަށެވެ. އަޅުގަނޑަށް ވެސް އެއްފަހަރަކު މިހެން ދިމާވިއެވެ.

ހާޒިރީގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ވަރަށް ދެރަވާ ކަމެއްވެސް އެބައޮތެވެ. ބައެއްދަރިވަރުން އެކުދިންގެ ގަޑިތަކުގެ ހާޒިރީ ހަމަ ކުރަނީ ނުހައްޤުން ހާޒިރީ ހޯދައިގެންނެވެ. އަޅުގަނޑަށް މިކަން ސިފަ ކުރެވެނީ ވައްކަމާއި ފޭރުމާއި ޓެކުމާއި އެއްފަދަ ބޮޑު ކުށެއްގެ ސިފައިގައެވެ. އެކުދިން މިކަން ކުރާ ގޮތަކީ ކިޔަވާ ދެއްވަވާ މުދައްރިސް ހާޒިރީ މާކްކުރައްވަން އެކުދިންގެ އަތަށް ދެއްވުމުން ނެންގެވިހާ ހުރިހާ ގަޑިއަކަށް ހާޒިރުވިކަމަށް ފާހަނގަ ލަނީއެވެ. އެއްވެސް އިންސާފެއްނެތް ދެއްތޯއެވެ.

އަދި ހަމަ މިގޮތަށް ހާޒިރީ ހޯދުމުގައި ގިނަފަހަރު އެހެން ކުއްޖެއްގެ އެހީ ވެސް ހޯދައެވެ. ކުލާހަށް ނުދާ ކުއްޖާ، ކުލާހަށް ހާޒިރުވި ކުއްޖަކަށް ގުޅާފައި އޭނާ ހާޒިރުވިކަމަށް ފާހަނގަ ޖެހުމަށް އެދެނީއެވެ. ދެން އެކުއްޖާ އެހީއަށް އެދުނު ކުއްޖާއަށް އެކަންކޮށް ނުހައްޤުން ހަޒިރީ ހޯދައިދެނީއެވެ. މިއީ ވަރަށް އާންމުވެފައިވާ ކަމެކެވެ. ރައްޓެހި އެކުވެރި އެއްކުލާހެއްގައި އުޅޭ ކުއްޖަކު ބުނުމުން ހެޔޮކަމެއް ކޮށްދިނުމުގެ ނިޔަތުގައި ކޮށްދެނީ ކަނެނޭގެއެވެ. ނަމަވެސް ކަމުގެ އަސްލު ވެފައިވަނީ ގޯސް ނުބައި ކަމަކަށެވެ.


މިހުރިހާ ކަމެއް މިހެން ހުރިއިރު އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް އާދެއެވެ. އިމްތިހާނަށް ނުވަދެވޭނީ 10 ގަޑިއަށް ވުރެ ގިނަ ގަޑިއަށް ހާޒިރު ނުވާނަމައެވެ. ބައެއްފަހަރު 11 ގަޑިހަމަވެގެން ވެސް ދަރިވަރުންނަށް އިމްތިހާން ހޯލަށް ނުވަދެވިފައި އެބަހުއްޓެވެ. އެފަދަ ހާލަތުގައި ވެސް ފެކަލްޓީގެ އިދާރާއިން އެކުޖަކަށް މަޢާފް ކޮށްނުދެއްވައެވެ. މާނައަކީ ހާޒިރީގެ ކަންތަކަކީ ވަރަށް "ސީރިއަސް" ގޮތުގައި ފެކަލްޓީއިން ދެކޭ ކަންތަކެވެ. މިފަދަ އިސްކަމެއްދޭ ކަމެއް އޭގެ ހަގީގީ ސޫރައަށް ބަލާއިރު މިއޮންނަނީ ވަރަށް ދޯދިޔާކޮށް، އެހެން ނޫންތޯއެވެ.

އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން ދަރިވަރުން ޢިޚްލާސްތެރި ވުމުން އަޅުގަނޑު ކުރިން ބުނި ނުހަޤުން ހާޒިރީ ހޯދުމުގެ ކަންތައް އިސްލާހު ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މިކަން ފުރިހަމަޔަށް ހައްލުވާނީ މުދައްރިސުންނާއި އިދާރާއިން މިކަމުގައި އެމީހުންގެ ދައުރު ކުރިއަށް ނެރެގެންނެވެ. ހަޒިރީއަކީ ދަރިވަރުން މާކްކުރާއެއްޗެއްގެ ބަދަލުގައި މުދައްރިސުން މާކްކުރާއެއްޗަކަށް ހެދިގެންނެވެ. އަޅުގަނޑު މިހެން ބުނުމުން އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ ރައްދެއްގެ ގޮތުން ގިނަމީހުން ބުނާނީ ތިޔައީ މިހާރު ކުޑަކުދިންތަކެއް ނޫނޭއެވެ. ކުޑަކުދިންނަށް ވުރެ ބޮޑެތިމީހުން މަކަރު ހަދަން މާ މޮޅުވާނެއެވެ. ފެކަލްޓީގެ ކުރީގެ މުދައްރިސެއް ކަމަށްވާ އުސްތާޒް ޝަފީއުގެ ގަޑިއެގައި އެއުސްތާޒް ދުުވަހަކުވެސް ދަރިވަރުންގެ އަތަށް ހާޒިރީ މާކް ކުރައްވަން ނުދެއްވައެވެ. ނަތީޖާ އަކީ އެއުސްތާޒްގެ ގަޑިތަކުގައި އެފަދަ މަކަރެއް ހެދުމަކީ ދަރިވަރުންނަށް "އިމްޕޮސިބަލް" ކަމަކަށް ވުމެވެ.

މިކަމުގެ ހައްލު ވަރަށް ވެސް ސާފު އެހެންނޫންތޯއެވެ. އުންމީދަކީ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި މިކަހަލަ ފޫނުބެދޭ ކަންތައް ފެކަލްޓީގެ މެނޭޖްމެންޓްގެ ފަރާތުން ހައްލުކުރާނެ ކަމަށެވެ. އެކަމުގެ އުންމީދުގައި ހުރެމެ އެކަމަށް އިލްތިމާސްވެސް ކުރަމެވެ.

Admin Assignment! worst pain in the ass!

Subsection of 6(e) of the Tobacco Control Act (13/2010) grants ministry a discretionary power to prevent the selling of tobacco products to minors (people under 18 years old.)

Advice ministry how to exercise this power in accordance with the principles of administrative law

This thing sucks! Seems like I kinda know all of it, nd all those are jammed on my head…
Gimme an idea!

My sincere suggestion!

އަޅުގަނޑުގެ ޙިޔާލު!

ތަފާތު ދެނޫހެކެވެ! އެކައްޗަކީ "ހޮޅުއަށި" މިނަމުގައި ނެރެވޭ ނޫހެކެވެ. އަނެއް ނޫހަކީ "ބުންޏޭ ބުންޏޭ" މިނަމުގައި ނެރެވޭ ނޫހެކެވެ. ހޮޅުއަށީގައި ދެއަދަދު ނެރެވިފައިވާ އިރު އަނެއް ނޫހުގެ އަދި ނިކުމެފައިވަނީ އެންމެ އަދަދެކެވެ.

މަގްސަދެއް ނުވަތަ ލަނޑުދަނޑިއެއް ނެތުން.
ހަގީގަތަށް ބުނާނަމަ ހިންގުންތެރި ހަރުދަނާ ނޫހެއް ނެރޭނަމަ އެނޫހުގެ މަގްސަދު ހާމަވެފައި ނުވަތަ އެންގިފައި ވުމަކީ ހަމަ ކޮންމެހެން ވެސް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ މަގްސަދެއް ނުވަތަ ލަނޑުދަނޑިއެއްނެތި ނެރެވޭ ނޫހަކީ އެއްވެސް އޮއްޓަރެއް ނެތް ބޭކާރުއެއްޗަކަށް ވާތީއެވެ. ހަމަ ކޮންމެ ކަމަކީވެސް ވަކި އުސޫލްތަކަކާ ހަމަތަކެއްގެ މަތިން ކުރާން ވާނެ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑު ހިތުން ނޫހަކީ ވަކި މަންފާތަކެއް ހާސިލްކޮށް ވަކި މަގްސަދުތަކެއް ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ނެރެން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ. ކަންމިހެން އޮތަސް މިހާރު ނެރެވެމުން މިދާ ދެނޫހަކީ އެފަދަ މަގްސަދެއް އޮތްކަން ނުވަތަ ނެތްކަން ވެސް ނޭގި ނެރެވޭ އެއްޗެކޭ މިބުނަނީ ހިތާމަ ކުރަމުންނެވެ.

ކިޔަވައިދޭ މަރުކަޒެއްގެ ތެރޭގައި ނަމަ އެތަނުގެ ދަރިވަރުންގެ މެދުގައި ނެރެވޭ ނޫހެއް ނަމަ އެނޫސް ވާންވާނީ އެތަނުގެ ފެންވަރު މަތިކޮށް، ފޫނުބެދޭ ކަންކަން ހައްލު ކުރުމަށް ބާރުއަޅާ، ކުދިންގެ ގުޅުން ބަދަހި ކުރާ އެކުރެވިވުމަށް ބާރުއަޅާ ނޫހަކަށެވެ.

ވަކިބަޔަކު ކަން ނޭގޭގޮތަށް ނެރުން ބުއްދިވެރިބާ!
ވަކި ބަޔަކު ކަން ނޭގޭގޮތަށް ނޫސް ނެރުމަކީ ހަގީގަތުގައި މާބޮޑު މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މިކަން މައްސަލައަކަށް ވާހިސާބެއް ވެސް އާދެއެވެ. ހަނދާނަށް އަންނަނީ ޓީވީއެމް ނުވަތަ މިހާރުގެ އެމްއެންބީސީ ވަން އިން ދައްކާ ސިޔާސީ ޕްރޮގްރާމް ތަކެވެ. ކޮންމެ ޕްރޮގްރާމެއް ފެށުމުގެ ކުރިން "މި ޕްރޮގްރާމްގައި ދައްކާ ވާހަކަ ތަކަށް ޒިންމާ ނަގާނީ މިގަޑި ގަނެފައިވާ ފަރާތުން" އަރާނެވެ. ގިނަ ދިވެހިންނަށް ވަރަށް ރީޒަނަބަލް ވާހަކައެކެވެ. ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ އެޒިންމާގައި އެގަޑި ވިއްކި ފަރާތް ވެސް ޝާމިލްވާކަމެވެ.

އަދި ވެސް އެއްވާހަކަ ހަނދާނަށް އާދެއެވެ. މިނިވަން ނިއުސްގައި އިސްލާމްދީނާއި ދެކޮޅު ލިޔުމެއް ލިޔެގެން ވަރަށް ގިނަ މީހުން އެކަމާ ނުރުހުން ފާޅު ކުރިއެވެ. އެނޫހުން ބުނަނީ އެއީ ކިޔުންތެރިއަކު ފޮނުވި ލިޔުމެއްކަމަށެވެ. ކިޔުންތެރިއަކު ގާނޫނު އަސާސީ އާއި ޚިލާފު ލިޔުމެއް ފޮނުވައިގެން އެނޫހުން އެލިޔުން ޝާއިރު ކުރުމުން ނޫހުގެ މައްޗަށް އޮތް ގާނޫނު އަސާސީއާއި ޚިލާފު ލިޔުމެއް ޝާއިރު ކުރުމުގެ ޒިންމާއިން ރެކިގަނެވޭތޯއެވެ؟

ބުނަން މިއުޅެނީ ވަކިބަޔަކު ކަންނޭގޭ ގޮތަށް ނޫސް ނެރުނަސް ލިޔުންތެރިކަމުގެ ނުވަތަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ޚިލާފުވެ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާ ތައާރުޒު ވާނަމަ އެހިސާބުން ވަކިބަޔަކުކަން ނޭގި ލިޔުން މައްސަލައަކަށްވާ ހިސާބަށް ދަނީއެވެ.
ނެރެވޭ ދެ ނޫހުގެ އޮއެވަރު ހުރީ ކޮންދިމާލަކަށްބާ!
މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ދެނޫހުގެ މިސްރާބު ހުރީވެސް ފެކަލްޓީގައި ތުންތުން މަތިން ދެކެވޭ ޒާތީ މައްސަލަ ތަކަށް ބިނާވެފައެވެ. މީގެ އިތުރުން "ހޮޅުއަށި" މިނޫހުގައި ކިޔަވައި ދިނުމުގެ މައްސަލަތަކަށާއި އިދާރީ މައްސަލަ ތަކަށް އަލިއަޅުވާލާފައި ވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ ލިޔުންތެރިން އެކަން ގެނެސްފައި ވަނީ "މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ސުލްހަވެރިކަމާއެކު ވާހަކަދެއްކުން" މި ޙިޔާލު ދޫކޮށް ފާޑު ކިޔުމާއި ހަޖޫ ޖެހުމުގެ ގޮތަކަށެވެ. އަދި ޒާތީ ވާހަކަތައް ގެނެސްފައި ވާގޮތުން އިސާހިތަކު ފިތުނަވެރިކަމެއް އަތުވެދާނެކަމުގެ ބިރުހީވެދާ ގޮތަކަށެވެ.

ދާންވީ ކޮން މިސްރާބަކަށް!
އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ގޮތުގައި އެންމެ ރަންގަޅު ގޮތުގައި ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި ނޫހެއް ނެރޭނަމަ، އެނޫހުގެ މިސްރާބު ބައްޓަން ކުރަންވީ އެކުލުންތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ގެނުވައިދޭ ނޫހަކަށެވެ. ލިޔުންތެރީންނަކީ ކޮންބަޔެއްކަން އެނގޭ ހަރުދަނާ ޒިންމާދާރު ނޫހަކަށެވެ. ކިޔަވައި ދިނުމާއި އިދާރީ ގޮތުން ޖެހޭ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ދަރިވަރުންގެ ފަރާތުން އެއްބާރުލުން ލިއްބައިދޭ އިތުރު ޚިޔާލް ފޯރުކޮށްދޭ ނޫހަކަށެވެ.

މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް މި ދެނޫސް މިފަދަ ދެނޫހަށް ވާނެ ކަމަށް އުންމީދު ކުރަމެވެ. ކާމިޔާބު ކަމާއެކު ނެރެވޭ ދަރިވަރުންގެ މެދުގައި މަގްބޫލު ނޫހަކަށް ވާނެ ކަމަށް ދެކެމެވެ.

Promoting jealousy in the name of journalism

ނޫސްވެރިކަމުގެ ނަމުގައި ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން...!
ނޫސް ވެރިކަމަކީ ތަނެއް ކުރިއަރައި ތަރައްގީގެ ރޮނގުން ހަރުފަތަކަށްފަހު ހަރުފަތެއް ގިރާކޮށް ދިއުމަށް މަގުފައި ކޮށްދޭނެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ވަސީލަތެވެ. މިހާރުގެ ގާނުނު އަސާސީ އިން ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޚިޔާލު ފާޅު ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ލިބިދީފައި ވާއިރު، އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން އެމިނިވަންކަން ދެވިފައިވާ މިންވަރަކީ ގައުމެއްގައި އެ މިނިވަންކަން ދެވޭނެ އެންމެ ފުޅާމިނެވެ.
މިއަދުގެ މުޖުތަމައުގައި ހަމަ ކޮންމެ މީހަކު ވެސް މިނިވަން ޚިޔާލު ފާޅުކުރަން ބޭނުން ވާއިރު، އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނާލަން ވާނެ ކަމަކީ ޚިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ ހައްގުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މަންފާތަކެއް ލިބުނު ކަމުގައި ވިއަސް އަދި އެ މިނިވަންކަން ދުލާއި ޤަލަމުން ނުވަތަ މިނޫންވެސް ގޮތްގޮތަށް ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ލިބިފައި ވިއަސް ހަމަ އެމިނިވަން ކަމުގައި ރައްކާތެރިވާންޖެހޭ އެހެން މީހުންގެ ހައްގުތަކެއްވާކަމެވެ. އަދި ރައްކާތެރިކުރަންޖެހޭ އެހެން މީހުންގެ މަސްލަހަތުތަކެއްވެސް ވާކަމެވެ.
އިންސާނާގެ އަބުރާއި އިއްޒަތާއި އިންސާނީ ކަރާމާތްތެރިކަމަކީ މިދެންނެވި ޚިޔާލުފާޅުކުމުގެ މިނިވަންކަމުން ނިގުޅައިގަނެވިގެންވާނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މިހެންވީ ހިނދު ތިމާގެ ދުލުކުރިއަށް ނުވަތަ ގަލަމުގެ ތުނޑަށް ގެނެވޭ ހަމައެންމެ ލަފްޒަކުންވެސް މިދަންނަވާ އަބުރާއި އިއްޒަތާއި އިންސާނީ ކަރާމާތްތެރިކަން ގެއްލި ބައެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ފަރުދެއްގެ އިއްޒަތާއި އިމްތިޔާޒުތައް ގެއްލިދާނެ ކަމަށް ވިސްނަންވާނެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޚިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ބޭނުން އެންމެ ބޮޑަށް ހިއްސާކުރަނީ ނޫސްވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ވާއިރު ކުރިން މިބުނެވިދިޔަ މަސްލަހަތުތައް ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ޒިންމާ އެންމެ ބޮޑަށް އެޅިފައިވަނީ ނޫސްވެރިން ނުވަތަ ލިޔުންތެރީންގެ ކޮނޑުގައެވެ.
ކަންމިހެން އޮތްއިރު ހަމަކޮންމެ ނޫސްވެރިޔަކީ ވެސް ހަރުދަނާ ޒިންމާދާރު އެހެން މީހުންގެ ހައްގުތަކަށް އިޚްތިރާމް ކުރާ މީހަކަށް ވާން ވާނެއެވެ. ތިމާއަށް ލިޔެވޭ ލިޔުމަކީ ލިޔުންތެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ފެތޭ ލިޔުމެއްކަން ފަހުމްވާނެ ވަރުގެ ލިޔުންތެރިއަކަށް ވާންވާނެއެވެ.
މި ލިޔުން އަޅުގަނޑު ލިޔުމުގެ މަޤްސަދަކީ އަޅުގަނޑު މިހާރު ކިޔަވަމުން މިގެންދާ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީއާ އެންޑް ލޯވ ގައި ދެނަމެއްގައި ދެ ނޫހެއް ނެރެވި އަދި މިދެ ނޫހަކީވެސް އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަރަށް ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ސުލޫކާއި މިންގަޑަށް ވެސް ނުފެތޭ ދެނޫސް ކަމަށް ގަބޫލް ކުރެވި، ދަރިވަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އެދެނޫސް ހިންގަވާ ބޭފުޅުންނަށް ޚިޔާލެއް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އުންމީދުގައެވެ. އަދި ނޫސްވެރިކަމަކީ ޒާތީ ހަސަދަ ފިލުވުން ނޫންކަން ހަނދާން ކޮށްދިނުމަށެވެ.
މާތްﷲ ގެ އިރާދަފުޅާއެކު ދެން ލިޔާ ލިޔުމެއްގައި މިދެނޫހާ ބެހޭ ގޮތުން އަލިއަޅުވާލާނަމެވެ.

FSL - with a new Dean

އާ ޑީން އަކާއެކު، ފުރިހަމަ ޒިންމާދާރު މެނޭޖްމެންޓެއްގެ އުންމީދުގައި!

ލިޔުނީ : ސްމޯކްސްކުރީނަރ

މައުޟޫއާއިގެން ކުރިއަށް ދިއުމުގެ ކުރިން ފާއިތުވެދިޔަ އަހަރުތަކުގައި ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރިއާ އެންޑް ލޯވގެ ޑީން ކަން ކުރައްވައި ފެކަލްޓީއަށް ނުހަނު އަގުހުރި ހިދުމަތް ކުރައްވާފައިވާ، އަދި އެބޭފުޅެއްގެ ނަންއިވުމުން އަޅުގަނޑުމެން ކޮންމެ ދަރިވަރަކުވެސް އުފަލާއެކު ފަޚުރުވެރިވާ ފެކަލްޓީގެ ކުރީގެ ޑީން އަދި މުދައްރިސް އައްޝޭޚް ފައްޔާޒް އަލީ މަނިކް ފެކަލްޓީއަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކަށް ޝުކުރު އަދާ ކުރަމުން އަދި ހަމައެހެންމެ އެބޭފުޅާ މިހާރު ކޮލެޖްގެ ވައިސް ރެކްޓަރ ކަމަށް ހޮވިވަޑައިގެންފައިވާ ކަމަށްޓަކައި މަރުހަބާ ކިޔަމެވެ.

ޝަރިއާ އާއި ޤާނޫނު ކިޔަވާ ކުއްލިއްޔާއެއްގެ ޑީން އެއްގެ މަގާމުގައި ހުރުމަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ވަރަށް ބުރަ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. މިކަން އެނގިހުރެ މިކަމާ ކުރިމަތިލައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޑީން އަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވި އަލްއުސްތާޒާ އަޒްމިރަލްޑާ ޒާހިރު އެމަގާމަށް ހޮވުނު ކަމަށްޓަކައި އެކަމަނާފާނަށް ވެސް ތަހުނިޔާ އާއި މުބާރަކް ބާދީ ހިތުގެ އެންމެ ފުންމިނުން އަރިސް ކުރަމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި މަދުން ނަމަވެސް ބައެއްފަހަރު ކުދި މައްސަލަ އަނެއްބައި ފަހަރު ބޮޑެތި މައްސަލަ ހުންނަކަމީ އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން ފެކަލްޓީގެ ކޮންމެ ދަރިވަރަކުމެ ގަބޫލް ކުރާނެ ހަގީގަތެކެވެ. މެނޭޖްމެންޓްގެ މައްސަލަ ތަކާހެދި ބައެއް ދަރިވަރުނަށް އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިނުވި އަދި ބައެއް ދަރިވަރުން އިތުރު ސެމިސްޓަރ ތަކުގައި ކިޔަވަން ޖެހުމުން މާޔޫސް ވެފައިވާތަން ދެކުނީމެވެ. އެފަދަ ދަރިވަރުންގެ ޝަކުވާތައް ގިނަފަހަރު އޮންނަނީ މާބޮޑު ކަމަކަށް ނުހެދި އެންމެ ފަހުން ގޮސް ނުދައްކާ ވާހަކަ އަކަށް ވެފައެވެ.

ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި ކިޔަވާ ގަޑިތައް އޮންނަ ގޮތުން، މާއްދާތަކުން ގަޑިހަމަ ކުރުމާއި، ކުލާސްތައް ކެންސަލްވުމާއި ކިޔަވައިދޭ މާއްދާގެ ސިލަބަސް ނުވަތަ މުޤައްރަރު ކަވަރު ކުރެވުމަކީ ހަގީގަތުގައިވެސް މާބޮޑު ޝައުގުވެރިކަމެއް ނުދެވި ބޮލުން ކަޓުވާލެވޭ ކަންތަކެވެ.

ފެކަލްޓީގެ ތެރޭގައި ހެދުން އެޅުމުގެ ޤަވާއިދެއް އޮވެމެ، އެޤަވާއިދުގެ ދަށުން ފާއިތުވެދިޔަ އަހަރުގައި ބައެއް ކުދިންނަށް އަދަބުދެވި ޑިސިޕްލިން ފޯމް ފުރުވައި، އަދި އެޤަވާއިދަކީ މިހާރުވެސް ގިނަ ދަރިވަރުންތަކެއްގެ މެދުގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތަކެއް ހުރި ޤަވާއިދަކަށް ވީހިނދު، މިއަދަށްވެސް މިދަންނަވާ ޤަވާއިދަކާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ނުނިމި އެބަޔަކު "ހިތަށްއެރީމާ އަމަލު ކުރާއެއްޗެއް"ގެ ގޮތުގައި ޤާނޫނީ ދާއިރާގެ ފެކަލްޓީއެއްގައި އޮތުމަކީ ވަރަށްވެސް ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަކަމެކެވެ.

ފެކަލްޓީގައި މާސިންގާ ކޮމްޕިޓަރު ލެބެއް ހުރެމެ، އެލެބުން ދެތިން ކޮމްޕިޓަރު މަސައްކަތްކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން އަބަދުވެސް ވަރަށް ހިތާމަ ކުރަމުން އަންނަ ކަމެކެވެ. ކުރީގެ ޑީން އެންމެ ފަހުން ބޭއްވި ފެކަލްޓީގެ ބައްދަލުވުމުގައި ކޮމްޕިއުޓަރު ލެބަށް ރަނގަޅު ގޮތެއް ހައްދަވައި ދެއްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެ އެބޭފުޅާގެ ދައުރުގައި ސިއްކަ ޖެހުނު އިރުވެސް ކޮމްޕިއުޓަރު ލެބަށް ރަނގަޅުގޮތެއްނުވެ ދައުރު ނިމުމަކީ އެކަމަކާ ދަރިވަރުން ހިތާމަކުރި ކަމެކެވެ.

ފެކަލްޓީގެ އެތެރޭގައި ކެންޓީނެއް ހެދުމުގެ ވާހަކައާއިމެދު ވިސްނާލީމަ ހިތަށް އަރަނީ ގަރުނެއްވެއްޖެ ވާހަކައެއް ހެންނެވެ! ހަމައެހާވެސް ގިނަ ދުވަސްވީއެވެ! އެއްފަހަރަކު ހަވީރު ނޫހުގައި އެކަން ކުރަން ބޭނުންވާ ބޭފުޅުންނަށް ފުރުސަތު ހުޅުވާލާފައި އޮތެވެ! ނަމަވެސް އަދިއަދަށް ދާންވެސް އެކަމުގެ މައުލޫމާތު އޮތީ ފެކަލްޓީގެ ބޮޑަށް ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ ބަނޑުތެރޭގައެވެ.

ހައްތަހާވެސް މައްސަލައެވެ! އެހެން ނޫންތޯއެވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ އުންމީދަކީ އަދި ދުޢާއަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބުނު އާޑީންއާއެކު، އާމެނޭޖެމެންޓާއި އެކު މިފަދަ މައްސަތަކުން އެއްކިބާ ވެފައިވާ ތާހިރު ވެއްޓެއް ފެކަލްޓީގައި ގާއިމްވުމެވެ. ޒިންމާނަގާ ޒިންމާ އަދާކުރާ މެނޭޖްމެންޓެއް ލިބުމެވެ! މަސްއޫލިއްޔަތު ފުރިހަމަ އަށް އަދާކުރާ ހީވާގި މެނޭޖްމެންޓެއް ލިބުމެވެ! އާޑީންއަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަރާތުން އޮތް އިލްތިމާސްއަކީ މިއީއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ އާޑީން އަކާއެކު ފުރިހަމަ ޒިންމާދާރު މެނޭޖްމެންޓެއްގެ އުންމީދުގައެވެ.




President